Alfons Wnętrzak (urodzony 3 września 1896 w Żywcu, zmarły wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy oraz ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 3 września 1896 roku w Żywcu, które wówczas było miastem powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Stanisława i Anny z domu Sprych. W 1914 roku ukończył piątą klasę c.k. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu i grał na waltorni w orkiestrze szkolnej.
W tym samym roku dołączył do Legionów Polskich. Początkowo służył w 1 pułku piechoty, a 25 stycznia 1915 roku został przydzielony do Komendy I Brygady LP, pozostając w ewidencji 5 pułku piechoty. Wiosną 1916 roku znalazł się w kadrze Komendy Grupy Polskich Legionów w Kozienicach, a 9 maja tegoż roku został wymieniony w spisie kompanii marszowych w tym garnizonie. 26 czerwca 1917 roku złożył „maturę przyśpieszoną” w żywieckiej szkole realnej. W 1918 roku służył w II Korpusie Polskim w Rosji, a następnie zaangażował się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej.
W latach 1918–1920 brał udział w walkach jako żołnierz Wojska Polskiego. 21 sierpnia 1919 roku, pełniąc funkcję podoficera z byłych Legionów Polskich w 8 pułku piechoty Legionów, został mianowany podporucznikiem w piechocie, z datą 1 sierpnia tego roku.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany na stopień kapitana, z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919 oraz 55. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Następnie przeniesiono go do 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku. 31 marca 1924 roku prezydent RP nadał mu stopień kapitana z datą starszeństwa 1 lipca 1923 oraz 34. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 26 lutego 1925 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, gdzie służył w 12 batalionie granicznym w Skałacie. 23 grudnia 1927 roku przeniesiono go do kadry oficerów piechoty, pozostawiając na dotychczasowym stanowisku w KOP. W kwietniu 1928 roku przeszedł z KOP do 3 pułku strzelców podhalańskich. W czerwcu 1933 roku został przeniesiony do 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, a w 1937 roku do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Pińczowie na stanowisko kierownika referatu. W marcu 1939 roku pełnił służbę w Komendzie Rejonu Uzupełnień Pińczów jako kierownik II referatu uzupełnień. W tym czasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, w grupie administracyjnej. Od 10 września 1939 roku jako dowódca kompanii plot. karabinów maszynowych typ B nr 107 brał udział w walkach w składzie Grupy „Stalowa Wola”.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach trafił do niewoli sowieckiej. Osadzono go w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i potajemnie pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Występuje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 511.
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło pośmiertnie nadał mu stopień majora. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Krzyż Niepodległości – 15 kwietnia 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
Krzyż Walecznych
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych
Zobacz też
jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
obozy NKWD dla jeńców polskich
ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu za rok szkolny 1913/14. Żywiec: Nakładem Funduszu Naukowego, 1914.
Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu za rok szkolny 1915/16. Żywiec: Nakładem Funduszu Naukowego, 1916.
Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu za rok szkolny 1916/17. Żywiec: Nakładem Funduszu Naukowego, 1917.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
