Alfons IV Łagodny

Alfons IV Łagodny

Alfons IV, znany również jako Łagodny (hiszp. Alfonso el Benigno, katal. Alfons el Benigne) lub Dobry, urodził się w 1299 roku i zmarł 24 stycznia 1336 roku. Był królem Aragonii w latach 1327–1336 i posiadał tytuły króla Walencji, Sardynii oraz Korsyki, a także hrabiego Barcelony.

Urodził się w styczniu lub lutym 1299 roku w Neapolu jako młodszy syn Jakuba II Sprawiedliwego, króla Aragonii i Sycylii, oraz jego drugiej żony, Blanki Anjou, która była córką Karola II Kulawego, króla Neapolu.

Po tym, jak jego starszy brat Jakub wstąpił do zakonu joannitów w 1319 roku, Alfons stał się następcą w linii dziedziczenia w ramach Korony Domu Aragonii (hiszp. La Corona de Aragón), obejmującej Aragonii, Katalonię, Walencję i Sardynię. Jeszcze za życia ojca, w 1323 roku, Alfons uczestniczył w wyprawie mającej na celu zdobycie Sardynii, która wówczas była pod kontrolą włoskiej republiki kupieckiej w Pizie. Jako dowódca floty, Alfons odniósł zwycięstwo nad Pizańczykami w bitwie pod Locucisterną (1324) i w lutym tego samego roku zajął największe miasto wyspy, Cagliari. Po zdobyciu Sardynii, Alfons, działając w imieniu ojca, który przyjął tytuł króla Sardynii, sprawował władzę nad wyspą, ale musiał zmagać się z antyaragońskimi powstaniami, które były inspirowane przez agentów Pizy i Genui. Pizańczycy zrezygnowali z roszczeń do Sardynii w lipcu 1326 roku, jednak do końca 1329 na wyspie miały miejsce liczne zamieszki.

Po śmierci ojca w 1327 roku, Alfons objął tron Królestwa Aragonii oraz władzę w hrabstwie Barcelony, Królestwie Walencji i Królestwie Sardynii (tzw. Korona Domu Aragonii). Powołując się na roszczenia ojca do Korsyki, będącej w rękach republiki Genui, podjął nieudaną próbę jej zdobycia. Po objęciu władzy, Alfons napotkał opór stanów królewskich, które wymusiły na nim zapewnienie, że nie podzieli władztwa Domu Aragonii i nie zastawi żadnego z jego krajów bez ich zgody. W późniejszych latach król znowu stanął w konflikcie z szlachtą, która sprzeciwiła się nadmiernemu rozdawaniu dóbr królewskich członkom rodziny, zwłaszcza młodszym synom Alfonsa. Król był zmuszony do cofnięcia części nadania, co pozwoliło mu uzyskać zgodę kortezów na przygotowania do kolejnej wojny z Genuą. Mimo to, nie zdołał zebrać wystarczających funduszy na armię oraz flotę i musiał zrezygnować z wojennych planów.

Alfons IV zmarł 24 stycznia 1336 roku w Barcelonie.

Rodzina

Pierwszą żoną Alfonsa IV była Teresa de Entanza, córka Gombaldo, barona de Entanza, którą poślubił 10 listopada 1314 roku. Po śmierci wuja Armengola X, Teresa dziedziczyła prawa do hrabstwa Urgell, co umożliwiło Alfonsowi IV przejęcie władzy w tym hrabstwie po jej zgonie w 1327 roku.

Drugą żoną Alfonsa IV była Eleonora Kastylijska, córka Ferdynanda IV, króla Kastylii, i Konstancji Portugalskiej. Jej pierwszym mężem był Jakub, starszy brat Alfonsa IV, który w dniu ślubu (18 października 1319) opuścił żonę i zrezygnował z praw do tronu. Małżeństwo Eleonory i Jakuba nigdy nie zostało skonsumowane i zostało unieważnione, a Jakub wstąpił do zakonu joannitów. Eleonora miała także bliskie pokrewieństwo z Alfonsami, ponieważ jej pradziadkiem był Piotr III Wielki, król Aragonii i dziadek Alfonsa IV, co wymagało papieskiej dyspensy do zawarcia małżeństwa. Ślub odbył się 5 lutego 1329 roku i był potwierdzeniem sojuszu między Aragonią a Kastylią przeciwko muzułmańskim władcom Grenady, zmierzającego do kolejnej wyprawy przeciwko Grenadzie.

Z pierwszego małżeństwa królewskiego pochodziło m.in.:

• Konstancja (ur. 1318, zm. 1346) – żona Jakuba III, króla Majorki
• Piotr (ur. 1319, zm. 1387) – późniejszy król Aragonii, Piotr IV
• Jakub (ur. 1321, zm. otruty 1347) – hrabia Urgell

Z drugiego małżeństwa urodzili się m.in.:

• Ferdynand (ur. 1329, zamordowany 1363) – markiz de Tortosa
• Jan (ur. ok. 1330, zamordowany 1358)