Alfons de la Cerda

Alfons de la Cerda

Alfons de la Cerda, znany również jako Alfons el Desheredado (co można przetłumaczyć jako Alfons Wydziedziczony lub Alfons Szczeciniasty), urodził się w 1270 roku w Valladolid, a zmarł w 1324 roku w Ávila lub w 1333 roku. Był najstarszym synem księcia kastylijskiego Ferdynanda de la Cerda oraz Blanki, córki Ludwika IX Świętego i Małgorzaty Prowansalskiej.

Życiorys

Alfons miał jednego młodszego brata Ferdynanda (1275–1322), który wspierał jego aspiracje do tronu. Był antykrólem Kastylii, sprzeciwiając się królowi Sancho IV Odważnemu oraz Ferdynandowi IV Pozwanemu.

Po zgonie ojca w 1275 roku, kiedy Alfons miał zaledwie 5 lat, stał się legitnym następcą tronu po dziadku Alfonsie X Mądrym. Przez kolejne 13 lat przebywał wraz z bratem w fortecy Xativa na polecenie babki, Jolanty Aragońskiej, żony Alfonsa X. Mimo że był uznawany za dziedzica tronu, w 1278 roku, pod wpływem niechętnych mu możnych oraz ekspansji Marynidów, Alfons X uznał swojego młodszego syna Sancho za swojego następcę. W 1276 roku Kortezy w Segovii oficjalnie uznały Sancha jako dziedzica tronu, jednak w 1282 roku, pod naciskiem, odwołały tę decyzję. Alfons X abdykował w 1284 roku i wkrótce potem zmarł. Po jego śmierci rozpoczęła się walka o władzę w Kastylii-Leónie, jednak Alfons był zbyt młody, by w niej uczestniczyć. Wraz z babką Jolantą i matką Blanką znalazł schronienie na dworze aragońskim. Sancho zdobył koronę, ale władza faktycznie przeszła w ręce możnych rodów Haro i Lara.

We wrześniu 1288 roku król Aragonii, Alfons III Liberalny, uwolnił Alfonsa de la Cerda i koronował go na króla Kastylii-Leónu w Jaca. Jednak jego następca, Jakub II Sprawiedliwy, nie wsparł go. Dopiero po ustabilizowaniu polityki zagranicznej we Włoszech, na mocy traktatu z Anagni (1295), Jakub II udzielił wsparcia Alfonsowi, korzystając z małoletniości Ferdynanda IV. Sojusznicy wykorzystali brak papieskiej dyspensy dla związku Sancha IV z Marią de Molina, co miało na celu podział królestwa pomiędzy Alfonsa de la Cerda a Jana, pana Walencji, brata Sancha i Ferdynanda. Siły aragońskie zdołały zdobyć część miast i zająć Murcję, lecz śmierć jednego z dowódców oraz inwazja Portugalii na Kastylię zatrzymały dalsze postępy. Wkrótce zwolennicy Ferdynanda IV zyskali przewagę wojskową i odzyskali część terytoriów. Dodatkowo, w 1301 roku papież Bonifacy VIII uznał dzieci z związku Sancho IV z Marią de Molina za prawowite, co jeszcze bardziej ograniczyło szanse Alfonsa na odzyskanie tronu.

Pierwotnie stronnikiem Alfonsa był Jan, pan Walencji, młodszy brat Ferdynanda i Sancha, który pozyskał wsparcie pana Biscay, Lope Díaza III de Haro. Został on jednak stracony na polecenie Sancha, a Jan trafił do więzienia. Według kronikarzy, w wyniku tych wydarzeń egzekucji poddano aż 4 tysiące zwolenników Alfonsa. Ostatecznie w 1300 roku Jan zmienił sojusze i podporządkował się Ferdynandowi.

8 sierpnia 1304 roku, na mocy traktatu z Torrellas pomiędzy władcami Kastylii, Ferdynandem IV, Aragonii Jakubem II Sprawiedliwym oraz Portugalii Dionizym I, Alfonsowi przyznano Alba, Bejar i Gibraleón. Następnie osiedlił się we Francji, gdzie król Karol IV Piękny nadał mu tytuł barona Lunel w Langwedocji-Roussillon.

Zmarł krótko po 23 grudnia 1324 roku i został pochowany w Las Huelgas. Istnieje możliwość, że wrócił do ojczyzny w 1333 roku i ostatecznie zrzekł się roszczeń do korony wobec nowego władcy, Alfonsa XI.

Początkowo był zaręczony z córką Sancho IV, Izabelą. Od około 1290 roku jego żoną była Mahaut (Matylda), prawdopodobnie córka Jana I de Brienne, hrabiego Eu. Para doczekała się siódemki dzieci:

• Alfons
• Henryk
• Ludwik
• Małgorzata
• Jan
• Maria
• Ines
• możliwe, że Izabela, żona Rodrigo Alvareza z Asturii;