Alfentanyl

Alfentanyl to organiczny związek chemiczny, który jest silnym, krótko działającym opioidowym lekiem przeciwbólowym. Z chemicznego punktu widzenia jest pochodną piperydyny oraz analogiem fentanylu, ale jego działanie jest od 3 do 4 razy słabsze. Efekty przeciwbólowe, znieczulające oraz uspokajające można zaobserwować już po kilku minutach od podania, a ich trwałość wynosi kilkanaście minut, co wynika z szybko zachodzących procesów dystrybucji i redystrybucji. Głównym mechanizmem działania terapeutycznego jest agonistyczne oddziaływanie na receptor μ. Alfentanyl jest stosowany wyłącznie w anestezjologii, aby wspierać znieczulenie ogólne podczas zabiegów chirurgicznych. Jego działanie przeciwbólowe jest 40 razy krótsze w porównaniu do morfiny, a ponadto zapewnia dobrą stabilizację układu krążenia, nie wywołując działania depresyjnego na mięsień sercowy.

Działania niepożądane

Działania uboczne alfentanylu są charakterystyczne dla leków opioidowych, jednak powikłania sercowo-naczyniowe występują rzadziej niż w przypadku fentanylu oraz jego innych analogów. Zauważalna jest natomiast głębsza depresja ośrodka oddechowego, która trwa od 30 do 50 minut. U pacjentów z niewydolnością wątroby czas półtrwania leku ulega znacznemu wydłużeniu, co wymaga zmniejszenia dawek. Dodatkowo, alfentanyl może powodować zaburzenia hormonalne typowe dla opioidów, takie jak zwiększenie wydzielania hormonu wzrostu, hormonu antydiuretycznego, kortyzolu oraz amin katecholowych.

Dawkowanie

Dawkowanie alfentanylu jest uzależnione od czasu trwania znieczulenia:

Przy znieczuleniu krótszym niż 30 minut ze spontaniczną wentylacją stosuje się dawki 8–20 μg/kg m.c., a następnie dawki podtrzymujące 3–5 μg/kg m.c. co 5–20 minut;
W przypadku znieczulenia dłuższego niż 30 minut ze spontaniczną wentylacją dawki wynoszą 20–75 μg/kg m.c., a dawki podtrzymujące to 5–15 μg/kg m.c.;
Podczas indukcji anestezji z wentylacją dłuższą niż 45 minut stosuje się dawki 130–245 μg/kg m.c., a następnie dawki podtrzymujące 0,5–15 μg/kg m.c./min.

Preparaty

Na chwilę obecną, żaden preparat zawierający alfentanyl nie jest dopuszczony do obrotu na terenie Polski.

Przypisy

Bibliografia

Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 1569. ISBN 83-200-3352-7.