Alfabet śląski Steuera

Alfabet śląski Steuera, znany również jako ortografia Steuera (śl.: Steuerowy szrajbōnek, w zapisie własnym: Steuerowy szrajbůnek, pot. sztojer), to zmodyfikowany alfabet łaciński, który został stworzony przez doktora Feliksa Steuera w okresie międzywojennym. Początkowo miał on na celu zapis dialektu sułkowskiego, a w XXI wieku, w swojej zmienionej formie, stał się propozycją ortografii dla skodyfikowanego języka śląskiego. Alfabet ten przestał być używany w 2024 roku. Składał się z 30 znaków oraz dziesięciu dwuznaków:

Litera ů została wprowadzona przez Steuera, aby oznaczać fonem samogłoski półprzymkniętej tylnej zaokrąglonej (/o/), który nie występuje w języku polskim. Dwuznaki au (w oryginalnym wariancie Steuera), eu oraz ou były stosowane do oddania wymowy kontynuanta dawnego a pochylonego, typowego dla zachodniego Śląska (ou na większości zachodniego Górnego Śląska, au w południowym zachodzie, m.in. w Sulkowje, eu w okolicach Chrzelic).

Proteza u przed o wskazywała na prelabializacyjną wymowę krótkiego [w] przed każdym nagłosowym o. Charakterystyczną cechą alfabetu Steuera, która odróżniała go od polskiej ortografii oraz większości propozycji zapisu śląskiego, były przykłady takie jak ćymny (por. ślab. ciymny, pol. ciemny) oraz wźůńś (ślab. wziōnś, pol. wziąć). Inne spółgłoski, które historycznie były zmiękczane, obecnie najczęściej wymawiane asynchronicznie, były zapisywane z j, na przykład bjoły (ślab. bioły, pol. biały), pjełůn (ślab. piełōn, pol. piołun).

Wprowadzenie apostrofu dla skróconych form czasownika, na przykład wźůn’ech (od wźůn żech), było nową zmianą w ortografii Steuera.

W Steuerowym zapisie mowy śląskiej powstały m.in. dzieła Feliksa Steuera, w tym Ostatńi gwojźdźaurz (1934), Z naszej źymjy ślůnskej (1934), a także tomik poezji Karola Gwoździa Myśli ukryte (2010) oraz wybór poezji Petra Murianki w przekładzie Bartłomieja Wanota (Bartłůmjeja Wanota) Łymkowsko duszyczka (2022).

Na podstawie alfabetu Steuera powstał również alfabet stworzony przez Aleksandrę Wencel, dopasowany do dialektu z okolic Opola, który jednak został wzbogacony o cztery litery dla samogłosek nosowych.

Po wprowadzeniu alfabetu ślabikorzowego w 2009 roku, alfabet Steuera zaczął tracić na znaczeniu. Ostatnie środowisko, które go stosowało, przeszło na alfabet ślabikorzowy w 2024 roku.