Alfabet Lorma

Alfabet Lorma to system komunikacji dla osób głuchoniewidomych, który został opracowany przez Hieronymusa Lorma w XIX wieku. Lorm wykorzystuje zestaw punktów, linii i znaków dotykowych, które są umieszczane na dłoni, zarówno na jej wewnętrznej, jak i zewnętrznej stronie, niezależnie od tego, czy jest to prawa, czy lewa ręka.

Dzięki swojej prostocie, alfabet ten jest łatwy do nauczenia się, nawet dla osób całkowicie głuchoniewidomych. W Polsce jest promowany przez Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym. Opracowaniem polskiej wersji alfabetu Lorma zajęła się Małgorzata Benisz-Stępień. Alfabet Lorma znajduje największe zastosowanie w krajach niemieckojęzycznych, a także istnieją jego wersje dostosowane do języka holenderskiego, czeskiego, angielskiego oraz gruzińskiego.

Alfabet w różnych wersjach językowych

Charakterystyka

Samogłoski

Samogłoski są uporządkowane alfabetycznie, a każdej literze przypisany jest jeden punkt na opuszku konkretnego palca:

A: kciuk
E: palec wskazujący
I: palec środkowy
O: palec serdeczny
U: palec mały
Y: pozioma linia, przecinająca palce w połowie, zaczynając od wskazującego do małego.

Spółgłoski

Spółgłoski są reprezentowane przez linie prowadzone wzdłuż palców, od opuszków do nasady:

T: wzdłuż kciuka
B: wzdłuż palca wskazującego
D: wzdłuż palca środkowego
G: wzdłuż palca serdecznego, na którym zazwyczaj nosi się obrączkę (przykład: „g” jak w angielskim słowie gold)
H: wzdłuż palca małego
F: ściskamy jednocześnie palce wskazujący i środkowy przy opuszkach (przykład: niem. Freunde, ang. friends)
L: długa linia od czubka palca środkowego przez całą dłoń (niem. lang, ang. long)
P: linia od nasady kciuka wzdłuż krawędzi palca wskazującego (ruch przypomina pistolet)
J: jedno ściśnięcie końcówki palca środkowego
S: małe kółko na wewnętrznej części dłoni (przypomina symbol słońca)
K: dotknięcie końcami czterech palców wnętrza dłoni (jak cztery nogi krowy)
C: jeden punkt u nasady dłoni
Z: linia skośna od nasady kciuka do nasady palca małego
R: rytmiczne uderzenie wnętrza dłoni wszystkimi palcami, zaczynając od małego, a kończąc na wskazującym (przykład: niem. Regen, ang. rain)
V: jeden punkt u nasady kciuka
W: dwa punkty u nasady kciuka (nasada kciuka jest na „wzgórzu”)
M: jeden punkt pod palcem małym
N: jeden punkt po przeciwnej stronie wnętrza dłoni, pod palcem wskazującym (symetrycznie do „m”)
X: pozioma linia poniżej nasady dłoni
Q: długa linia wzdłuż zewnętrznej krawędzi dłoni, od nasady dłoni do opuszka palca małego.

Znaki polskie

Ą, Ę, Ć, Ń, Ó: mała pionowa kreska (podobna do przecinka) w miejscu danej litery
Ł: długa linia jak przy L, ale rysowana w odwrotnym kierunku, od nasady dłoni do opuszka palca
Ś: kółko jak S + mała pionowa kreska na środku dłoni
Ź: linia skośna jak Z + mała pionowa kreska na środku dłoni
Ż: linia skośna jak Z + kropka na środku dłoni

Dwuznaki

CH: dwie linie skośne, jak duże X, przecinające się na środku dłoni
SZ: ściśnięcie wszystkich palców oprócz kciuka (wiele palców, jak w słowie szkoła)
CZ: postawienie równocześnie dwóch punktów u nasady dłoni, w miejscu C
RZ: pociągnięcie wszystkimi palcami od nasady palców do nasady dłoni
DZ: połączenie D z Z, ale bez odrywania dłoni, przypominające literę alfa

Sygnały

W praktyce, często stosuje się sygnały umowne, które wzbogacają komunikację za pomocą alfabetu Lorma, odnoszące się do określonych sytuacji. Na przykład, prośba „teraz nie mów” wyrażana jest przez położenie dłoni na plecach osoby głuchoniewidomej. Inne elementy tej metody obejmują:

potwierdzenie: kilka szybkich dotknięć dłonią złożoną w pięść
zaprzeczenie: kilkakrotne potarcie wewnętrzną stroną otwartej dłoni
zamazanie błędu: jak zaprzeczenie, ale zamiast jednej litery, należy powtórzyć cały wyraz
koniec wyrazu: klepnięcie otwartą dłonią
niezrozumienie wyrazu, prośba o powtórzenie: zamknięcie dłoni w pięść

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wybrane zagadnienia z pedagogiki głuchych, niedosłyszących i głuchoniewidomych. pedagogikaspecjalna.tripod.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-19)]. [dostęp 24.01.2012]

LORM – alfabet głuchoniewidomych. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. [dostęp 24.01.2012]

Głuchoniewidomy diakon w Szczecinie. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. [dostęp 24.01.2012]

https://docplayer.pl/2124819-Malymi-krokami-do-wielkich-celow.html