Alfabet hebrajski
Alfabet hebrajski, znany również jako pismo żydowskie lub pismo kwadratowe, to alfabet spółgłoskowy używany do zapisu języków takich jak hebrajski, jidysz, ladino, judeo-arabski oraz innych języków żydowskich. Jego źródłem jest alfabet aramejski, a pośrednio także alfabet fenicki oraz egipskie hieroglify. Język hebrajski przyjął ten system pisma w okresie od IV do II wieku p.n.e., zastępując wcześniejszy alfabet paleohebrajski, który był odmianą fenickiego. Alfabet ten składa się z 22 znaków i w odróżnieniu od alfabetu łacińskiego, nie rozróżnia liter małych i wielkich. Najstarszy znany zapis pełnego alfabetu hebrajskiego można znaleźć na Kamieniu z Tel Zajit.
Kierunek pisania w alfabecie hebrajskim przebiega od prawej do lewej.
W alfabecie hebrajskim samogłoski nie są zazwyczaj zapisywane, chociaż w dzisiejszych czasach niektóre litery są używane w tym celu.
Litery alfabetu hebrajskiego:
Pięć liter (kaf, mem, nun, pe, cade) przyjmuje na końcu wyrazu inną formę graficzną, określaną jako końcowa (kaf finalne, mem finalne itd.). Te litery nazywane są literami końcowymi (sofit).
Kształt liter „pisanych” (kursywy) znacznie różni się od form „drukowanych” (pismo kwadratowe).
Niektóre litery zmieniają swoją wymowę (a także nazwę) po dodaniu znaku dageszu (kropka w kształcie kropki). Przykłady to: wet (v) → bet (b), chaf (χ) → kaf (k), fe (f) → pe (p). W niektórych epokach i dialektach języka hebrajskiego istniało także rozróżnienie: thaw (θ) → taw (t), które nie występuje we współczesnym hebrajskim (izraelskim). Dodanie dageszu (dagesz hazak) do innej litery oznacza jej podwojenie. Litera szin z kropką nad prawym „ramieniem” (nie będąca dageszem) jest wymawiana jako „sz”. Kropka nad lewym „ramieniem” zmienia nazwę na sin i wymowę na „s”.
W judaizmie graficzna forma alfabetu jest uznawana za świętą; mistycy żydowscy postrzegali litery hebrajskie jako nośniki duchowych mocy, a znajomość ich jako sposób na zbliżenie się do Boga.
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Zasady transkrypcji alfabetu hebrajskiego stosowane w wydawnictwach ŻIH. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2011-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-27)].
Transliteracja i transkrypcja alfabetu hebrajskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
