Arebica
Arebica (’عَرَبٖٮڄا’) to forma alfabetu arabskiego, która służy do zapisu języka bośniackiego. Jej powstanie miało miejsce w wyniku islamizacji Bośni w okresie panowania Imperium Osmańskiego. Większość tekstów napisanych tym alfabetem ma charakter religijny i powstała między XVI a XIX stuleciem. Obecnie arebica jest w zasadzie nieużywana.
Powstanie
Arebica bazuje na odmianie pisma arabskiego, która była stosowana w Imperium Osmańskim, z dodatkowymi znakami dla dźwięków c, lj i nj. Wprowadzono również litery oznaczające samogłoski, co sprawia, że arebica jest pełnoprawnym alfabetem, w przeciwieństwie do alfabetów arabskiego i perskiego, które są abdżadami.
Na terenie Bośni Środkowej arebicy używali bośniaccy muzułmanie w czasach rządów Imperium Osmańskiego, a jej użycie przetrwało także w okresie rządów Austro-Węgier. W tym czasie istniały próby nadania arebicy statusu równorzędnego z łacinką i cyrylicą, jednak bez powodzenia. Użycie tego pisma było dość sporadyczne, nawet później.
Ostateczną wersję arebicy opracował Mehmed Džemaludin Čaušević pod koniec XIX wieku. Czasami określa się ją jako reformirana arabica, mektebica lub matufovača.
Współczesne użycie
Najbardziej aktualnym dziełem literackim opublikowanym w arebicy od 1941 roku jest komiks „Hadži Šefko i Hadži Mefko” autorstwa Amira el Zubiego i Melihy Čikak el Zubiego, który ukazał się w 2005 roku, chociaż wprowadzono w nim pewne zmiany ortograficzne.
Pierwszą książką z numerem ISBN w arebicy była „Epohe fonetske misli kod Arapa i arebica”, wydana w kwietniu 2013 roku w Belgradzie. Autorem jest mgr inż. Aldin Mustafić. Książka ta jest także podręcznikiem dla szkolnictwa wyższego.
Alfabet
W arebicy znak diakrytyczny pod ا pojawia się na literze poprzedzającej ى.
Ligatury
Podobnie jak w standardowym alfabecie arabskim, gdy ا łączy się z ل lub ڵ, stosuje się specjalną ligaturę.
Przed standardyzacją, arebica najczęściej wzorowała się na konwencjach osmańskich i wykazywała podobieństwo do współczesnych konwencji aljamiado, używanych dla języka albańskiego i greckiego. W tamtym czasie samogłoski często zapisywano przy użyciu matres lectiones, z wyjątkiem e, która występowała jedynie na końcu wyrazów w postaci ە. Samogłoski o i u nie były odróżniane. Spółgłoski nj, lj i c były zapisywane jako ن, ل i چ, nie rozróżniając ich od n, l, i č. Palatalne spółgłoski frykatywne ć i đ zazwyczaj zapisywano jako ك, z powodu braku powszechnego przyjęcia perskiego znaku گ, podczas gdy spółgłoskom welarnym k i g odpowiadały ق i غ.
Przykładowe teksty
==== Powszechna deklaracja praw człowieka, Artykuł 1 ====
==== Teheran ====
