Alfa Centauri Bb

Alfa Centauri Bb (α Cen Bb) to hipotetyczna planeta pozasłoneczna o charakterze skalistym, która krąży w najbliższym Słońcu układzie gwiezdnym Alfa Centauri. O jej odkryciu poinformowano w 2012 roku. W 2015 roku opublikowano analizy sugerujące, że planeta ta nie istnieje, a jej domniemane odkrycie było wynikiem błędu obliczeniowego.

Odkrycie

W 2012 roku ogłoszono odkrycie tej planety, które zostało dokonane za pomocą metody dopplerowskiej. Proces wykrywania wymagał przeprowadzenia ponad 450 pomiarów za pomocą instrumentu HARPS. Planeta wywiera tak niewielki wpływ grawitacyjny na gwiazdę, że zmiana prędkości radialnej wynosi zaledwie 1,8 km/h. Z tego powodu niektórzy naukowcy już w momencie ogłoszenia odkrycia wyrazili wątpliwości co do jej istnienia, podejrzewając błędy w pomiarach lub obliczeniach. Odkrywcy planety stwierdzili, że statystyczny błąd w wynikach pomiarów wynosi jedynie jeden do tysiąca, co sugerowało, że istnienie planety jest potwierdzone na 99,9%.

Zespół, który odkrył planetę, planował potwierdzenie jej istnienia przy użyciu metody tranzytowej, wykorzystując do tego Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Biorąc pod uwagę małe rozmiary planety oraz fakt, że znajduje się w układzie podwójnym, szanse na jej wykrycie tą metodą oszacowano na 10 do 30%.

W 2015 roku naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego opublikowali własne obliczenia, które sugerowały, że sygnał wskazujący na istnienie planety prawdopodobnie nie jest rzeczywisty i pochodzi z zastosowanego w obliczeniach okna czasowego.

Charakterystyka fizyczna

Planeta miała orbitować wokół gwiazdy Alfa Centauri B, która jest podobna do Słońca. Jej szacunkowa masa wynosiła 1,13 masy Ziemi, co sugerowało, że może to być planeta typu ziemskiego. Planeta miała znajdować się w odległości zaledwie sześciu milionów kilometrów (0,04 au) od gwiazdy i okrążać ją co 3,2 dnia. W tak bliskiej odległości istnienie ciekłej wody oraz życia podobnego do ziemskiego na jej powierzchni było wykluczone. Szacowano, że temperatura na powierzchni planety wynosi około 1200 °C, podczas gdy temperatura na powierzchni Wenus, najgorętszej planety w naszym Układzie Słonecznym, osiąga około 460 °C. Gdyby powierzchnia planety miała skład podobny do ziemskich skał, mogłaby być w stanie stopionym (pokryta lawą).

Wpływ gwiazd na planetę

Planeta miała krążyć wokół gwiazdy będącej częścią układu podwójnego α Cen A/B. Dystans między gwiazdami wynosi od 11,2 do 35,6 au, a obie krążą wokół siebie co około 80 lat. Pomimo oddziaływań ze strony gwiazdy α Cen A, orbita planety Alfa Centauri Bb miała być stabilna w dłuższym okresie. Gwiazda Alfa Centauri B ma nieco mniejszą masę niż Słońce (0,93 M☉) i jest chłodniejsza, ale charakteryzuje się podobną (niską) aktywnością. Te czynniki ułatwiają wykrycie potencjalnych planet, a znikoma aktywność sprzyja stabilności klimatu. Proxima Centauri, która jest związana grawitacyjnie z tym systemem, znajduje się zbyt daleko, aby miała wpływ na planetę.

Badania statystyczne układów planetarnych pokazują, że planety o małej masie często występują w układach złożonych z kilku obiektów, co sugeruje, że wokół α Cen B mogą istnieć inne ciała orbitujące, także w ekosferze (położonej bliżej gwiazdy niż w Układzie Słonecznym). Gwiazda A również może mieć planetarnych towarzyszy.