Alfa Andromedae
Alfa Andromedae (Alpheratz, α And) to najjaśniejsza gwiazda konstelacji Andromedy, której wielkość gwiazdowa wynosi 2,06. Znajduje się ona w odległości około 97 lat świetlnych od naszej planety.
Nazwa
Ze względu na swoje położenie na granicy pomiędzy gwiazdozbiorami Andromedy i Pegaza, gwiazda ta posiada podwójne oznaczenie Bayera: Alfa Andromedae oraz Delta Pegasi. Przykład ten jest unikalny, podobnie jak w przypadku Elnath – Beta Tauri (dawniej Gamma Aurigae). Tradycyjnie znana była jako Alpheratz oraz Sirrah, co pochodzi od arabskiego wyrażenia صرة الفرس şirrat al-faras, oznaczającego „pępek konia”. To odniesienie jest pozostałością z czasów, gdy gwiazda ta była częścią konstelacji Pegaza. Razem z gwiazdami α, β oraz γ Pegasi tworzy na nocnym niebie asteryzm znany jako Wielki Kwadrat Pegaza. W 2016 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna oficjalnie zatwierdziła nazwę Alpheratz dla tej gwiazdy.
Charakterystyka
Alpheratz, gwiazda o niebiesko-białej barwie, jest układem podwójnym, w którym składniki są bardzo blisko siebie, co umożliwia ich rozdzielenie jedynie poprzez dokładną analizę widma (tzw. układ spektroskopowo podwójny). Większa z gwiazd, klasyfikowana jako typu widmowego B8, jest prawdopodobnie dziesięciokrotnie jaśniejsza od mniejszej, a okres obiegu wokół wspólnego środka masy wynosi 96,7 doby. Cały układ jest około 200 razy jaśniejszy niż Słońce.
Większy składnik jest najsłynniejszym przedstawicielem podgrupy gwiazd określanych jako „rtęciowo-manganowe”. Charakteryzują się one niezwykle wysokim stężeniem rtęci, galu, manganu oraz europu w swoim widmie, a jednocześnie stosunkowo niską zawartością innych pierwiastków w atmosferze. Uważa się, że te anomalie są skutkiem rozdzielenia pierwiastków pod wpływem grawitacji oraz ciśnienia radiacyjnego, które oddziałują na różne pierwiastki w odmienny sposób. Gwiazda ta jest również zmienną typu α² Canum Venaticorum, co oznacza, że jej jasność zmienia się o 0,04 magnitudo w cyklu trwającym 23,12 lub 23,19 godzin.
Alpheratz posiada również optycznego towarzysza, gwiazdę o jasności 11,11m, oddaloną o 90,8″ (pomiar z 2011 roku). Ruch własny tej gwiazdy sugeruje, że nie jest ona fizycznie związana z Alfa Andromedae.
Zobacz też
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Andromedy
