Alf Torp
Alf Torp (ur. 27 września 1853 w Strynie, zm. 26 września 1916 w Kristianii) był norweskim językoznawcą, profesorem sanskrytu oraz językoznawstwa porównawczego na uniwersytecie w Kristianii, gdzie pełnił tę funkcję w latach 1894–1916.
Torp badał historię języków indoeuropejskich i nordyckich, a także zajmował się interpretacją inskrypcji w wymarłych językach, takich jak etruski, frygijski, hetycki czy licyjski. Współpracował z Hjalmarem Falkiem (1859–1928), z którym wspólnie opracował słownik etymologiczny języka norweskiego i duńskiego, opublikowany w latach 1903–1906.
Życiorys
Alf Torp przyszedł na świat 27 września 1853 roku w Strynie. W 1871 roku rozpoczął naukę w szkole katedralnej w Bergen (Bergen Katedralskole). W 1877 roku zdał egzamin nauczycielski z zakresu lingwistyki i historii, uzyskując tytuł candidatus philologiæ. Był uczniem Sophusa Bugge (1833–1907).
W latach 1878–1880 studiował w Lipsku pod okiem Ernsta Windischa (1844–1918) oraz Georga Curtiusa (1820–1885), który był specjalistą w dziedzinie badań porównawczych, nie przynależąc jednak do szkoły młodogramatyków. W odróżnieniu od Curtisa, Torp wprowadził elementy metody młodogramatycznej. W 1880 roku uzyskał stopień doktora na podstawie pracy Die Flexion des Pali in ihrem Verhältnis zum Sanskrit, w której porównał wzorce fleksyjne języka pali i sanskrytu. W latach 1880–1882 uczył w szkołach w Kristianii. W 1882 roku objął stanowisko adiunkta na uniwersytecie, a od 1883 roku prowadził wykłady dla studentów. W 1888 roku rozpoczął badania nad zaimkami w języku indoeuropejskim, a w 1890 roku wydał książkę poświęconą fleksji w języku greckim.
W 1894 roku został profesorem sanskrytu oraz językoznawstwa porównawczego. Zajmował się historią języków indoeuropejskich i nordyckich, a także studiowaniem starożytnych języków Azji Mniejszej. Specjalizował się w interpretacji inskrypcji w wymarłych językach, takich jak etruski, frygijski, hetycki czy licyjski. W 1912 roku uczestniczył w amerykańskiej wyprawie archeologicznej do Turcji jako ekspert od epigrafiki.
Współpraca z Hjalmarem Falkiem zaowocowała m.in. wydaniem słownika etymologicznego języka norweskiego i duńskiego (1903–1906) oraz istotnymi pracami na temat historii duńsko-norweskiej fonetyki (1898) i składni (1900). W 1909 roku, razem z Mariusem Hægstadem (1850–1927), wydał słownik języka staronordyckiego. Ponadto, pisał wiersze po łacinie, które w 1896 roku opublikował w tomiku Poemata pauca, wydanym pod pseudonimem Aulus Turpilius.
Od 1913 roku pełnił funkcję przewodniczącego komisji ortograficznej, której celem była reforma ortografii języka norweskiego. W skład komisji weszli zarówno zwolennicy Landsmaal, jak i Riksmål, a ich zadaniem było stworzenie jednolitego standardu piśmienniczego. Komisja nie zdołała zrealizować swojego celu, a po śmierci Torpa została rozwiązana.
W 1897 roku ożenił się z Jenny Marie Johnson (1873–1956). Zmarł 26 września 1916 roku w Kristianii.
Publikacje
Lista publikacji według Norsk biografisk leksikon:
- 1881 – Die Flexion des Pali in ihrem Verhältnis zum Sanskrit
- 1888 – Beiträge zur Lehre von dem geschlechtslosen Pronomen in den indogermanischen Sprachen
- 1889 – Vokal- og Konsonantstammer
- 1890 – Den græske Nominalflexion sammenlignende fremstillet
- 1894 – Zu den phrygischen Inschriften aus römischer Zeit
- 1896 – Poemata pauca, diktsamling (pod pseudonimem Aulus Turpilius)
- 1896 – Zum Phrygischen
- 1897 – Indogermanische Forschungen
- 1898 – Dansk-norskens lydhistorie (razem z H. Falkiem)
- 1888–1901 – Lykiske Beiträge
- 1900 – Dansk-norskens syntax i historisk fremstilling (razem z H. Falkiem)
- 1902 – Etruskische Monatsdaten
- 1902–1906 – Etruskische Beiträge
- 1903–1906 – Etymologisk ordbog over det norske og det danske sprog (razem z H. Falkiem)
- 1904 – Einige neugefundene etruskische Inschriften (razem z G. Herbigem)
- 1905 – Bemerkungen zu der etruskischen Inschrift von S. Maria di Capua
- 1909 – Gamalnorsk ordbok med nynorsk tyding (razem z M. Hægstadem)
- 1909 – Gamalnorsk ordavleiding
- 1909 – Wortschatz der germanischen Spracheinheit (razem z H. Falkiem)
- 1919 – Nynorsk etymologisk ordbok
Członkostwa
- 1886 – członek norweskiego towarzystwa naukowego
- członek Królewskiego Towarzystwa Sztuki i Nauki w Göteborgu (Kungliga Vetenskaps- och Vitterhets-Samhället i Göteborg)
- członek Królewskiej Duńskiej Akademii Nauk (Kongelige Danske Videnskabernes Selskab)
- członek towarzystwa Accademia delle scienze dell′Istituto di Bologna
- członek Towarzystwa Ugrofińskiego
Odznaczenia
- 1905 – kawaler orderu Świętego Olafa 1. klasy
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Falk, H.: Alf Torp. W: Brøndum-Nielsen, Johannes, Raunkjær, Palle (wyd.): Salmonsens Konversationsleksikon. Kopenhaga: J. H. Schultz Forlag, 1927. (duń.).
Grepstad, Jon: Alf Torp. W: Store norske leksikon. 2023-08-01. (norw.).
Jahr, Ernst Håkon: Alf Torp. W: Norsk biografisk leksikon. 2022-06-29. (norw.).
Jahr, Ernst: Language Planning as a Sociolinguistic Experiment The Case of Modern Norwegian. Edinburgh University Press, 2014. ISBN 978-0-7486-7834-1. [dostęp 2023-11-11]. (ang.).
Torp, Alf. W: Westrin, Th. (red.): Nordisk familjeboks. Sztokholm: Nordisk familjeboks förlags aktiebolag, 1919, s. 422–425. (szw.).
