Alexis Weissenberg (ur. 26 lipca 1929 w Sofii, zm. 8 stycznia 2012 w Lugano) był francuskim pianistą pochodzenia żydowskiego, który przyszedł na świat w Bułgarii.
Życiorys
Alexis Weissenberg urodził się w rodzinie żydowskiej w Sofii. Swoją przygodę z grą na fortepianie rozpoczął w wieku trzech lat, ucząc się od Panczo Władigerowa. Swoje pierwsze publiczne wystąpienie miał w wieku ośmiu lat. Po przeniesieniu się do Brytyjskiego Mandatu Palestyny w 1945 roku, kontynuował naukę pod okiem Leo Kestenberga. W 1946 roku osiedlił się w Nowym Jorku, gdzie uczęszczał do Juilliard School i pobierał lekcje u Olgi Samaroff. Kształcił się również pod okiem Artura Schnabla i Wandy Landowskiej.
Swój debiut miał w 1947 roku w Nowym Jorku, grając z Philadelphia Orchestra pod batutą George’a Szella, wykonując III Koncert fortepianowy Rachmaninowa. W latach 1956–1966 wstrzymał występy publiczne, aby kontynuować naukę i nauczać, wznowił swoją karierę w 1966 roku recitalem w Paryżu. W tym samym roku zagrał I Koncert fortepianowy Czajkowskiego w Berlinie Zachodnim pod kierunkiem Herberta von Karajana, który określił go mianem „jednego z najlepszych pianistów naszych czasów”. W 1996 roku otrzymał Komandorię Orderu Sztuki i Literatury.
Nagrania
Bryce Morrison w magazynie „Gramophone” ocenił jego nagranie Sonaty h-moll Liszta z 1970 roku jako jedną z najbardziej emocjonujących i lirycznych interpretacji tego dzieła. Weissenberg zyskał również uznanie za wykonania utworów Schumanna, Rachmaninowa i Chopina, w tym Sonaty na fortepian nr 2 i nr 3, nokturnów oraz walców.
Do jego znaczących interpretacji zalicza się I Koncert fortepianowy Brahmsa z Carlo Marią Giulini i Riccardo Mutim („Les Introuvables d’Alexis Weissenberg”, 2004), II Koncert fortepianowy Rachmaninowa z Herbertem von Karajanem oraz III Koncert fortepianowy Rachmaninowa z Georges’em Prêtre i Seiji Ozawą, a także z Leonardem Bernsteinem i Orchestre National de France. Wysokie uznanie przyniosło mu również nagranie filmowe Pietruszki autorstwa Igora Strawińskiego w 1965 roku (reż. Åke Falck). Po obejrzeniu tego filmu, Karajan zaprosił Weissenberga do nagrania I Koncertu fortepianowego Czajkowskiego, zastępując Swiatosława Richtera.
Działalność pedagogiczna
Alexis Weissenberg prowadził kursy mistrzowskie z gry na fortepianie na całym świecie. Co roku organizował kursy w Engelbergu w Szwajcarii, gdzie jego uczniami byli m.in.: Kirill Gerstein, Simon Mulligan, Nazzareno Carusi, Rafael Orozco Flores, Andriej Ponoczewny oraz Rafał Łuszczewski.
Był również kompozytorem utworów fortepianowych oraz musicalu Nostalgie, który miał swoją premierę w Teatrze Państwowym w Darmstadt 17 października 1992 roku.
Zmarł w Lugano w wieku 82 lat, walcząc z chorobą Parkinsona. Pozostawił po sobie troje dzieci: Davida, Christinę i Marię.
Nagrania
Audio
Bach: Wariacje Goldbergowskie
Bartók: Koncert fortepianowy nr 2 (dyr. Eugene Ormandy, Philadelphia Orchestra), RCA Red Seal
Beethoven: Pięć koncertów fortepianowych z Herbertem von Karajanem i Berlińską Filharmonią dla EMI (3 płyty)
Beethoven: Sonaty fortepianowe: „Pathétique, Moonlight and Appassionata”
Brahms: Koncert Fortepianowy nr 1 (dwa nagrania z Carlo Maria Giulini i Riccardo Muti, oba w wytwórni EMI)
Brahms: Sonaty na skrzypce i fortepian nr 1-3 z Anne-Sophie Mutter, EMI (CD)
Chopin: Utwory na fortepian i orkiestrę, EMI (2 płyty CD)
Chopin: Nokturny (EMI)
Chopin: Sonaty fortepianowe nr 2 i nr 3 (EMI)
Debussy: Estampes, Suite Bergamasque, Kącik Dziecięcy, L’Isle Joyeuse i inne (Deutsche Grammophon)
Debussy: Utwory na fortepian (Deutsche Grammophon, CD)
Liszt: Sonata fortepianowa h-moll. Einsatz Records, Japonia
Mozart: Koncerty fortepianowe nr 9 i 21 (dyr. Carlo M. Giulini, Wiedeńska Orkiestra Symfoniczna)
Musorgski: Obrazki z wystawy (EMI)
Prokofiew: Koncert fortepianowy nr 3 (dyr. Seiji Ozawa, Orchestre de Paris)
Rachmaninoff: Wszystkie Preludia. (RCA Red Seal), CD
Rachmaninoff: Sonaty fortepianowe nr 1 i 2 (Deutsche Grammophon, CD)
Rachmaninoff: II Koncert fortepianowy (z Herbertem von Karajanem i Berlińską Filharmonią)
Rachmaninoff: III Koncert fortepianowy nr 3 (trzy różne nagrania, z George’em Pretre, Seiji Ozawą i Leonardem Bernsteinem)
Ravel – Koncert fortepianowy – dyr. Seiji Ozawa, Orchestre de Paris
Scarlatti: Sonaty (15 wybranych), Deutsche Grammophon
Schumann: „Kinderszenen” op. 15 (Toshiba-EMI)
Wideo
Alexis Weissenberg DVD: Classic Archive 2008 – Bach, Brahms, Chopin, Prokofiew, Strawiński.
Książki
Gustl Breuer / Henno Lohmeyer (Hrsg.): „Alexis Weissenberg. Ein kaleidoskopisches Porträt”. Rembrandt Verlag, Berlin 1977
Lettre d’Alexis Weissenberg à Bernard Gavoty, 1966
Weissenberg – Drei Interviews – Sofia 2012
Przypisy
Linki zewnętrzne
