Alexandru Crișan (urodzony 31 lipca 1962) to rumuński szachista, który zdobył tytuł arcymistrza w latach 1993–2001, jednak tytuł ten został mu później odebrany.
Kariera szachowa
Crișan jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci we współczesnych szachach. Do początku lat 90. grał na poziomie kandydata na mistrza, osiągając ranking 2255 w dniu 1 lipca 1991 roku, jednak nie udało mu się zdobyć żadnych międzynarodowych sukcesów. W ciągu jednego roku rozegrał 56 partii, co przyniosło mu niezwykle wysoki przyrost rankingowy (ranking 2480 w dniu 1 lipca 1992), co zaowocowało tytułem mistrza międzynarodowego. W kolejnych 24 partiach zyskał dodatkowe 50 punktów (ranking 2530 w dniu 1 stycznia 1994), co pozwoliło mu zdobyć tytuł arcymistrza. Tak gwałtowny wzrost rankingu jest zjawiskiem rzadko spotykanym w szachach, co wzbudziło podejrzenia o nieuczciwe praktyki, zwłaszcza że zapisy partii z tych turniejów są do dziś niedostępne w wiodących bazach szachowych, takich jak ChessBase i ChessAssistant.
W ciągu następnych trzech lat Crișan nie rozegrał żadnej partii klasyfikowanej przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE), jednak w drugiej połowie 1997 roku zagrał 50 partii, zdobywając ponad 100 punktów i zajmując 34. miejsce w światowym rankingu (ranking 2635 w dniu 1 stycznia 1998). To spowodowało natychmiastową reakcję ze strony FIDE, która na kolejnej liście rankingowej anulowała te wyniki, przywracając jego ranking do poziomu 2530. Po odwołaniu się od tej decyzji i braku dowodów, FIDE zawiesiła swoje postanowienie, nakazując Crișanowi rozegranie kilku turniejów w celu potwierdzenia swojego poziomu gry. Już w pierwszym z nich okazało się, że dotychczasowe rezultaty nie były efektem jego umiejętności – w 2001 roku wziął udział w memoriale Milana Vidmara w Portorożu, uzyskując jedynie ½ pkt w 9 partiach, co skutkowało utratą 47 punktów rankingowych.
Po tym turnieju uczestniczył w dwóch kolejnych arcymistrzowskich turniejach (oba były dwukołowe), osiągając zupełnie odmienne wyniki: w Tekiji odniósł zdecydowane zwycięstwo (w zaledwie trzyosobowym gronie, z wynikiem 3½ pkt w 4 partiach), natomiast w Kładowie zajął I miejsce ex aequo z Robertem Ruckiem (turniej sześcioosobowy, z wynikiem 7 pkt w 10 partiach). Wyniki z tych dwóch turniejów, które miały miejsce na terenie Jugosławii, oraz poziom jego gry ponownie wzbudziły kontrowersje w FIDE, co doprowadziło do decyzji o ich niezaliczeniu do obliczeń rankingowych. Dodatkowo, podczas Kongresu FIDE zapadła decyzja o odebraniu mu obu międzynarodowych tytułów szachowych, co miało miejsce 8 września 2001 roku. Jego ranking został obniżony z poziomu 2635 do 2132 punktów.
Od 2002 roku Alexandru Crișan nie bierze udziału w turniejach klasyfikowanych w międzynarodowym rankingu, choć przez jakiś czas pełnił funkcję prezesa Rumuńskiej Federacji Szachowej.
Przypisy
Bibliografia
Karta rankingowa Alexandru Crișana. benoni.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-05)]. (niem.).
Komentarz Marka Crowthera na stronie The Week in Chess (ang.)
FIDE Ruling on Alexandru Crisan. chesscenter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-06)]. (ang.).
ChessBase Megabase 2007
Linki zewnętrzne
