Alexandru Birkle
Alexandru Birkle (ur. 1896, zm. 1986) był rumuńskim lekarzem, który w kwietniu 1943 roku wziął udział w Międzynarodowej Komisji, mającej na celu przeprowadzenie sekcji zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu oraz ustalenie daty zbrodni.
Życiorys
Alexandru Birkle pochodził z rodziny polskich zesłańców. W wieku 15 lat przeniósł się do Austro-Węgier, a po drugim zamążpójściu matki osiedlił się w Rumunii, gdzie ukończył renomowane liceum Gheorghe Lazăr w Bukareszcie. W 1916 roku, w trakcie I wojny światowej, wstąpił jako ochotnik do armii rumuńskiej, gdzie został wzięty do niewoli. Po zakończeniu wojny, w latach 1919–1925 studiował medycynę na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Bukareszcie. W tym czasie ożenił się z Olimpią Mănescu, koleżanką z uczelni. Po zakończeniu studiów pracował w szpitalu w Găești, a od 1936 roku zajmował się medycyną sądową w Braszowie. Później objął stanowisko dyrektora Instytutu Medycyny Sądowej w Bukareszcie. W 1942 roku został wysłany na front, a w 1943 roku brał udział w międzynarodowej komisji w Katyniu, gdzie dokonał sekcji zwłok zamordowanych oficerów Wojska Polskiego. Był jednym z dwunastu sygnatariuszy protokołu końcowego, który stwierdzał, że zbrodnia w Katyniu miała miejsce wiosną 1940 roku. Następnie brał udział w badaniach innych masowych zbrodni NKWD w Winnicy.
Po zajęciu Rumunii przez armię sowiecką, 22 listopada 1944 roku, Sowieci próbowali aresztować dr. Birkle, aby wyeliminować niewygodnego świadka swoich zbrodni. Lekarzowi udało się jednak uciec z domu i przez następne dwa lata ukrywał się. Jego rodzina była poddana aresztowi domowemu. Córka dr. Birkle, Rodica, studentka medycyny, wspierała ojca w opracowywaniu raportu katyńskiego i poinformowała ambasady USA oraz Wielkiej Brytanii o sytuacji rodziny. Niestety, ani Amerykanie, ani Brytyjczycy nie interweniowali w tej sprawie ani nie wykazali zainteresowania raportem. W 1946 roku dr Birkle został skazany przez komunistyczny sąd in absentia na 20 lat więzienia, a jego dom został skonfiskowany. Jego żona i córka zostały aresztowane. On sam zdobył fałszywy paszport i udał się do Szwajcarii, później do Francji, a następnie do Argentyny, Peru, a na końcu do Stanów Zjednoczonych. W 1952 roku, w związku z wezwaniem dr. Birkle do złożenia zeznań przed Komisją Senatu USA w sprawie mordu w Katyniu, jego żona i córka zostały ponownie aresztowane i skazane na pięć lat więzienia. Obie zostały rehabilitowane w 1992 roku.
Dr Birkle zmarł w Nowym Jorku w 1986 roku, mając 90 lat.
Film dokumentalny pt. Poświęcając życie prawdzie, wyreżyserowany przez Grażynę Czermińską w 2014 roku, opowiada o losach członków Międzynarodowej Komisji Lekarskiej z 1943 roku, w tym szczególnie o Alexandru Birkle.
Przypisy
Bibliografia
- Ion Constantin: Rolul medicului legist român Alexandru Birkle în apărarea şi susţinerea adevărului cu privire la masacrele de la Katyń old.bmms.ro
