Alexandru Baltagă (ur. 2 kwietnia?/14 kwietnia 1861 w Lozowej, zm. 7 sierpnia 1941 w Kazaniu) był mołdawskim duchownym prawosławnym, deputowanym do Rady Kraju oraz świętym prawosławnym.
Życiorys
Był synem kapłana prawosławnego Stefana Baltagi i jego żony Elena. Ukończył parafialną szkołę w swojej rodzinnej miejscowości, a następnie kontynuował naukę w seminarium duchownym w Kiszyniowie, które ukończył w 1883 roku z wyróżnieniem. Dwa lata po uzyskaniu dyplomu podjął pracę w szkole duchownej dla chłopców w Kiszyniowie. Jako żonaty mężczyzna otrzymał 26 stycznia 1886 roku święcenia diakońskie, a 2 lutego tego samego roku – kapłańskie. Został skierowany do służby w cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Călărași.
Działał na rzecz rozwoju edukacji w wiejskiej Besarabii, współpracując od 1908 roku z pismem „Oświeciciel” („Luminătorul”). W latach 1908–1918 był nauczycielem w szkole w miejscowości, w której pełnił funkcję kapłana. W latach 1903–1925 corocznie przewodniczył eparchialnym zjazdom duchowieństwa eparchii kiszyniowskiej. W 1917 roku został wybrany do mołdawskiej Rady Kraju jako przedstawiciel duchowieństwa prawosławnego Besarabii. 27 marca 1918 roku głosował za przyłączeniem Mołdawskiej Republiki Demokratycznej do Rumunii.
W wyniku zmiany granic eparchia kiszyniowska została włączona do Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego. Ks. Baltagă był członkiem komitetu zajmującego się integracją eparchii w nowej jurysdykcji. W 1918 roku został wybrany do komitetu zarządzającego eparchią, w którym zasiadał przez siedem lat. Od 1925 roku był członkiem Zgromadzenia Eparchialnego arcybiskupstwa kiszyniowskiego, a w 1932 roku reprezentował eparchię kiszyniowską na Kongresie Narodowo-Cerkiewnym Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego. W latach 1922–1935 pełnił także funkcję przewodniczącego Związku Prawosławnych Duchownych Besarabii.
W 1940 roku, po inwazji wojsk radzieckich na Besarabię, został aresztowany przez NKWD na rozkaz Iosifa Mordowca, zastępcy ludowego komisarza spraw wewnętrznych. Jego zatrzymanie miało miejsce w kontekście represji NKWD, które dotknęły m.in. byłych deputowanych Rady Kraju oraz urzędników rumuńskich. 31 sierpnia 1940 roku został przewieziony z Călărași do Kiszyniowa i poddany represjom z powodu swojej działalności w Radzie Kraju w latach 1917–1918. Oskarżono go o antyradziecką postawę, wyrażającą się w poparciu niepodległości Besarabii, a następnie jej przyłączeniu do Rumunii, oraz o zwalczanie ruchu rewolucyjnego. Postawiono mu zarzuty o przestępstwa wobec klasy robotniczej, kontrrewolucyjny sabotaż oraz wspieranie burżuazji. Podczas śledztwa ks. Baltagă zadeklarował, że jest przeciwnikiem rewolucji i głosował za zjednoczeniem Besarabii i Rumunii, aby jej uniknąć. Określił się jako besarabski nacjonalista i reprezentant nastrojów mołdawskiego duchowieństwa, które było poddawane rusyfikacji przez biskupów kiszyniowskich, takich jak Paweł (Lebiediew) i Serafin (Cziczagow). W związku z atakiem III Rzeszy na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 roku jego proces nie został zakończony w Kiszyniowie. Duchowny został wywieziony przez NKWD do Kazania, gdzie zmarł w sierpniu 1941 roku w więziennym szpitalu.
Alexandru Baltagă miał dwoje adoptowanych dzieci: syna Vsevoloda i córkę Margaretę. Jego żona oraz dzieci w 1940 roku uciekły przed armią radziecką na drugą stronę Prutu.
W 1991 roku został zrehabilitowany, a w 1995 roku Metropolia Besarabii rozpoczęła przygotowania do jego kanonizacji. Uroczystość ta miała miejsce w 2024 roku, kiedy to ks. Baltagă został ogłoszony świętym kapłanem męczennikiem Aleksandrem z Besarabii. Jego kult objął cały Rumuński Kościół Prawosławny, a dzień wspomnienia wyznaczono na 8 sierpnia.
Jego imię nosi szkoła w Călărași, a przy cerkwi, w której służył, wzniesiono symboliczny nagrobek.
