Alexandre-Auguste Ledru-Rollin (ur. 2 lutego 1807 w Paryżu – zm. 31 grudnia 1874 w Fontenay-aux-Roses) był francuskim adwokatem, dziennikarzem oraz politykiem, który stał się jednym z czołowych liderów opozycji republikańskiej podczas monarchii lipcowej. Uczestniczył w wyborach prezydenckich w 1848 roku, a później również w opozycji w okresie II Cesarstwa. Był także wolnomularzem.
Republikanin
Pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej o silnych tradycjach republikańskich. W wieku 22 lat rozpoczął pracę jako adwokat w Paryżu, gdzie zdobył uznanie prowadząc sprawy dziennikarzy-republikanów. W 1841 roku został wybrany na deputowanego departamentu Mans i zasiadał w Izbie Deputowanych, gdzie reprezentował skrajną lewicę.
W 1843 roku założył gazetę Reforma, która stała się miejscem skupienia dla radykalnych republikanów, takich jak Louis Blanc, Godefroy Cavaignac, Ferdinand Flocon oraz François Arago. Gazeta szybko zyskała popularność, stając się jednym z dwóch najczęściej czytanych dzienników we Francji, obok umiarkowanego Nationala. Ledru-Rollin był znany z nieustannego popierania republiki i jako znakomity mówca zyskał ogromne uznanie wśród robotników i mieszczan, mimo braku wyraźnego programu ekonomicznego. W 1846 roku opublikował głośny manifest, w którym domagał się wprowadzenia głosowania powszechnego. Publikacja ta, w nakładzie 150 tysięcy egzemplarzy, doprowadziła do długiego procesu sądowego, w którym jednak odniósł zwycięstwo, zyskując jeszcze większy szacunek wśród francuskiej lewicy.
W latach 1847–1848 Ledru-Rollin był jednym z liderów tzw. kampanii bankietowej, gdzie przemawiał na republikańskich bankietach i aktywnie agitował za wprowadzeniem republiki. Mimo to, wybuch rewolucji w lutym 1848 zaskoczył go (choć wcześniej ostrzegał w swoich mowach parlamentarnych o możliwości wybuchu społecznego), lecz wziął w niej udział. W Izbie Deputowanych wygłosił znaną mowę, w której stanowczo sprzeciwiał się powołaniu regencji we Francji.
II Republika
Po zwycięskiej rewolucji lutowej Ledru-Rollin wszedł w skład siedmioosobowego Rządu Tymczasowego, a od 25 lutego objął stanowisko ministra spraw wewnętrznych. Reprezentował radykalne skrzydło republikańskie. Przeprowadził istotne zmiany w administracji państwowej, zastępując urzędników z czasów monarchii lipcowej republikanami oraz zmieniając tytuł prefekta na komisarza, nawiązując do instytucji komisarza Konwentu z czasów rewolucji francuskiej. Zajmował się również kwestiami kultury i sztuki. W kwietniu i maju 1848 roku sprzeciwiał się manifestacjom organizowanym przez radykalną lewicę, zwłaszcza blankistów, a podczas wydarzeń czerwcowych wykazał brak zainteresowania sytuacją. Mimo to, wciąż uważany był za skrajnego radykała i został odsunięty od władzy po stłumieniu powstania czerwcowego.
W wyborach na prezydenta II Republiki zdobył 381 026 głosów, co dało mu trzecią pozycję. Była to dla niego ogromna porażka, zważywszy na wcześniejszą popularność, szczególnie w obliczu przejścia wielu robotników na stronę zwycięskiego Ludwika Napoleona Bonapartego. Ledru-Rollin zachował jednak wpływy w reorganizującym się stronnictwie zjednoczonych radykałów i socjalistów oraz miał znaczący wpływ na kształt programu tej partii. Organizował propagandę republikańską przed wyborami parlamentarnymi w maju 1849, a po zdobyciu mandatu do Zgromadzenia Narodowego stanął na czele najbardziej radykalnej frakcji. W czerwcu 1849 roku próbował zbrojnego powstania przeciwko rządowi Odilona Barrota, za co został pozbawiony mandatu i uciekł do Londynu, nie czekając na proces.
Działalność emigracyjna
Ledru-Rollin w ograniczonym zakresie wspierał działalność opozycji republikańskiej we Francji. W 1871 roku opublikował broszurę, w której rozważał możliwość rezygnacji z obieralnego rządu, choć nie rozwinął tego pomysłu. Wrócił do kraju w 1871 roku, został formalnie wybrany na deputowanego, ale nie odegrał już żadnej istotnej roli politycznej.
Spoczywa na cmentarzu Père-Lachaise. Jego imię nosi stacja metra oraz bulwar w Paryżu i w Mans.
Bibliografia
MarekM. Wąsowicz, Między tronem, giełdą i barykadą. Francja 1830-1848, Warszawa: Omnia, 1994, ISBN 83-85252-54-1, OCLC 750022700. Brak numerów stron w książce.
P. Beik, Louis Philippe and the July Monarchy, Princeton, N.J., Van Nostrand 1965.
P. Vigier, La monarchie de juillet, Paryż 1962, Hachette.
