Alexandre de Marenches (urodzony 7 czerwca 1921 roku w Paryżu, zmarł 2 czerwca 1995 roku w Monako) był francuskim wysokim urzędnikiem służb specjalnych, pełniącym funkcję dyrektora generalnego Służby Dokumentacji Wywiadu i Kontrwywiadu (SDECE) w latach 1970–1981.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej, mając 18 lat, dołączył do Résistance, czyli ruchu oporu. Następnie udał się do Afryki Północnej, gdzie służył w siłach Wolnej Francji. Jako porucznik kawalerii w 11 kompanii pułku strzelców marokańskich, będącego częścią Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego pod dowództwem generała Alphonsa Juina, uczestniczył w kampanii włoskiej w Abruzzach w 1944 roku. Później pełnił rolę oficera francuskiej misji łącznikowej przy Naczelnym Dowództwie Alianckich Sił Zbrojnych, gdzie po raz pierwszy spotkał generała Charles’a de Gaulle’a, wówczas lidera wolnych Francuzów, dla którego niedługo potem zaczął pracować jako tłumacz.
Powrót do Francji
Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Francji, do rodzinnego majątku w Normandii, gdzie skutecznie zajął się interesami. Jak sam to określił, zajmował się także poufnymi i delikatnymi zadaniami, które zlecał mu rząd.
Problemy SDECE
Po objęciu władzy przez Georges’a Pompidou w 1969 roku, nowy prezydent rozważał rozwiązanie SDECE, która cieszyła się złą reputacją. Marenches zdołał jednak przekonać go, aby zrezygnował z tego pomysłu i sam został mianowany dyrektorem generalnym agencji. W momencie objęcia przez niego stanowiska, SDECE przypominała bardziej organizację przestępczą, która była głęboko infiltracja przez agentów wywiadów krajów socjalistycznych, w tym ZSRR (I Zarząd Główny KGB) oraz Polski (Departament I MSW).
Marenches później zauważył, że:
Część agentów była zaangażowana w handel tajnymi dokumentami, narkotykami i bronią, inni mieli na sumieniu porwania, morderstwa oraz różne krwawe porachunki.
Jeffrey Richelson w swojej książce z 1988 roku pt. Foreign Intelligence Organizations pisze:
Personel, którym dysponował Marenches, obejmował bardzo zróżnicowane typy ludzi – od gangsterów i faszyzujących gaullistów po niekompetentnych wojskowych i radzieckich agentów.
SDECE, nękana kolejnymi skandalami, nie wzbudzała zaufania ani wśród obywateli, ani polityków, zwłaszcza że głośno mówiło się o jej głębokiej infiltracji przez tajne służby komunistyczne, przede wszystkim radzieckie.
Dyrektor generalny
Swoje urzędowanie jako dyrektor generalny Marenches rozpoczął od przeprowadzenia czystek personalnych, które objęły znaczną część wyższych oficerów agencji. W połączeniu z gruntowną reorganizacją, udało mu się przekształcić SDECE w w pełni profesjonalną służbę wywiadowczą. Jego proamerykańskie sympatie przyczyniły się do zacieśnienia współpracy z Centralną Agencją Wywiadowczą (CIA), co nie przeszkodziło SDECE w prowadzeniu szeroko zakrojonego szpiegostwa przemysłowego przeciwko amerykańskim firmom. Marenches zainicjował również porozumienie o współpracy ze służbami wywiadowczymi Chin komunistycznych.
SDECE zdołała przewidzieć inwazję radziecką na Afganistan na długo przed tym wydarzeniem w 1979 roku. Marenches znacznie wzmocnił pozycję agencji na Bliskim Wschodzie, utrzymując liczne i dobrze zakonspirowane agentury w Iranie. W 1979 roku, podczas kryzysu związanego z amerykańskimi zakładnikami (4 listopada irańscy studenci zajęli ambasadę USA w Teheranie), SDECE opracowała plan porwania ajatollaha Chomeiniego w celu wymiany go na uwięzionych w ambasadzie obywateli amerykańskich, jednak plan ten został odrzucony przez władze USA. Marenches utrzymywał bliskie relacje z prezydentem USA Ronaldem Reaganem oraz dyrektorem CIA Williamem J. Caseyem. Jak sam później przyznał, był bliski omówienia z nimi rozpoczęcia Operacji Misquito, polegającej na stworzeniu przez SDECE w Afganistanie sieci handlarzy narkotyków, którzy mieliby zaopatrywać radzieckich żołnierzy w narkotyki wcześniej skonfiskowane przez agencję DEA w Stanach Zjednoczonych.
Odejście z agencji
Marenches pozostał na swoim stanowisku przez całą kadencję prezydenta Valéry’ego Giscarda d’Estaing oraz przez pierwsze miesiące prezydentury jego następcy François Mitterranda. Po odejściu z SDECE zajął się doradztwem prywatnym, a na jego miejscu dyrektorem generalnym agencji został Pierre Marion.
Marenches jest współautorem książki, napisanej z Davidem A. Andelmanem, wydanej w 1992 roku pt. The Fourth World War: Diplomacy and Espionage in an Age of Terrorism, którą można przetłumaczyć na język polski jako Czwarta wojna światowa, dyplomacja i szpiegostwo w dobie terroryzmu.
The Fourth World War: Diplomacy and Espionage in an Age of Terrorism
… fanatycy religijni, terroryści i handlarze narkotyków z południa – w tym Iran, Libia, Syria – prowadzą swoistą wojnę z państwami północy, które powinny zjednoczyć swoje wysiłki w walce z tym zagrożeniem.
Zobacz też
