Alexandra David-Néel

Alexandra David-Néel

Alexandra David-Néel, właściwie Louise Eugenie Alexandrine Marie David, po mężu Néel (ur. 24 października 1868 w Saint-Mandé, zm. 8 września 1969 w Digne-les-Bains) była francuską orientalistką, ekspertem w dziedzinie Tybetu, śpiewaczką operową, dziennikarką, odkrywczynią, anarchistką, buddystką oraz pisarką. Jako pierwsza kobieta z Europy dotarła do Tybetu.

Życie

Urodziła się 24 października 1868 roku w okolicach Paryża, a następnie przeprowadziła się z rodziną do Brukseli. Już od najmłodszych lat wykazywała zamiłowanie do podróży, regularnie uciekając z domu, co powodowało niepokój jej rodziców. Nie potrafiła usiedzieć w jednym miejscu, fascynowały ją odległe kraje i niekończące się wyprawy.

W wieku 21 lat miała na swoim koncie samotną podróż do Londynu i Szwajcarii, a także wyprawę rowerową do Hiszpanii oraz podróż dookoła Francji.

W młodości nawiązała znajomość z anarchistą Élisée Reclusem, który wprowadził ją w świat anarchizmu i feminizmu. To doświadczenie zainspirowało ją do pierwszych publikacji, a także do współpracy z feministycznym czasopismem La Fronde, założonym przez Marguerite Durand i redagowanym przez kobiety. Brała udział w zjazdach Krajowej Rady Kobiet Francuskich, jednak odrzucała niektóre postulaty, takie jak prawo głosu, opowiadając się za emancypacją ekonomiczną kobiet, które według niej były uwięzione w zależności finansowej.

Jej zainteresowania nie ograniczały się do Europy. Zafascynowała ją filozofia Dalekiego Wschodu, co skłoniło ją do podjęcia studiów orientalistycznych w Paryżu. W 1890 roku wyjechała do Indii, gdzie eksplorowała kraj wzdłuż i wszerz, wracając do Europy z zachwytem dla tamtejszej kultury i krajobrazów.

Następnie wyruszyła w podróż do północnej Afryki, gdzie poznała inżyniera Philippe’a Néela, z którym wkrótce się ożeniła. Jednak życie rodzinne nie pasowało do jej natury, a Néel musiał zaakceptować, że jego żona woli podróże od domowych obowiązków.

W 1911 roku ponownie udała się do Indii, obiecując mężowi, że wróci po kilku miesiącach. Spotkali się ponownie dopiero w 1925 roku, ale tylko na krótko, ponieważ Alexandra znów wyruszyła w podróż.

Podczas wielu lat spędzonych w podróży, z pasją odkrywała tajemnice środkowej Azji. Poznała język sanskryt, w którym spisano wiele starożytnych dzieł literackich, oraz nauczyła się języka tybetańskiego.

Jej znajomość języków, odwaga i determinacja umożliwiły jej dotarcie do najważniejszych miejsc kultury tego regionu, w tym buddyjskich klasztorów, gdzie spotkała mnichów, nauczycieli i duchowych przewodników buddyzmu, znanych w Indiach jako guru, a w Tybecie jako Lamowie.

Rozmowy z mędrcami pozwoliły jej zgłębić filozofię Wschodu, a z czasem uzyskała nawet tytuł lamy. W jednym z klasztorów spotkała młodego mnicha o imieniu Aphur Yongden, który stał się jej przewodnikiem i wiernym towarzyszem w podróżach.

Wraz z Yongdenem przemierzała Himalaje i przetrwała zimę w najwyższych górach świata. Udało jej się także przemycić do zamkniętej stolicy Tybetu, Lhasy, przebrana za żebraczkę.

Alexandra David-Néel odwiedziła również Japonię, Koreę, Chiny oraz Mongolię. Swoją ostatnią podróż do Indii odbyła w wieku 78 lat.

Później wróciła do Francji, gdzie przez wiele lat spisywała swoje przygody oraz zdobytą wiedzę o świecie.

W wieku 100 lat złożyła wniosek o nowy paszport, ale już nie udało jej się wyruszyć w kolejną podróż.

Zmarła 8 września 1969 roku, osiągając niemal 101 lat.

Twórczość

Uwaga: poniższe tytuły i wydawnictwa odnoszą się do najnowszych publikacji. Pełna bibliografia dostępna na oficjalnej stronie.

• 1898: Pour la vie – réflexions sur tous les faits de société (Éditions « les nuits rouges »)
• 1909: Le féminisme rationnel (Éditions « les nuits rouges »)
• 1911: Le Bouddhisme du Bouddha (Éditions du Rocher)
• 1927: Voyage d’une Parisienne à Lhassa (Plon)
• 1929: Mystiques et magiciens du Tibet (Plon)
• 1930: Initiations lamaïques (Pygmalion)
• 1931: La Vie surhumaine de Guésar de Ling: L’Iliade des Tibétains (Éditions du Rocher) – we współpracy z Lamą Yongdenem
• 1933: Au pays des brigands-gentilshommes (Plon)
• 1935: Le Lama au cinq sagesses (Plon) – Mipam – Lama pięciu mądrości (Wyd. M. Arcta, Warszawa 1936)
• 1938: Magie d’amour et magie noire (Plon)
• 1939: Le Bouddhisme: ses doctrines et ses méthodes (Éditions du Rocher)
• 1940: Sous des nuées d’orage (Plon)
• 1949: Au cœur des Himalayas: le Népal (Pygmalion)
• 1951: Astavakra Gita – reedycja (data nieznana) w jednym tomie « Astavakra Gita – Avadhuta Gita, poèmes sanscrits védantins » w Éditions du Rocher
• 1951: Les Enseignements secrets des bouddhistes tibétains (Pygmalion)
• 1951: L’Inde hier, aujourd’hui, demain
• 1952: Textes tibétains inédits (Pygmalion)
• 1953: Le Vieux Tibet face à la Chine nouvelle (Plon)
• 1954: La Puissance du néant, powieść Lamy Yongdena, przetłumaczona i opatrzona przypisami przez A. D.-N. (Plon)
• Grammaire de la langue tibétaine parlée
• 1958: Avadhuta Gita – reedycja (data nieznana) w jednym tomie « Astavakra Gita – Avadhuta Gita, poèmes sanscrits védantins » w Éditions du Rocher
• 1958: la Connaissance transcendante (Pygmalion)
• 1961: Immortalité et réincarnation (Éditions du Rocher)
• L’Inde où j’ai vécu (Plon)
• 1964: Quarante siècles d’expansion chinoise (Plon)
• 1970: En Chine – l’Amour universel et l’Individualisme intégral (Plon) – wydanie pośmiertne
• 1972: Sortilèges du mystère (Plon) – wydanie pośmiertne
• 1975: Vivre au Tibet: cuisine, traditions et images (Robert Morel éditeur, Apt) – wydanie pośmiertne
• 1975: Journal de voyage: Lettres à son mari, 11 août 1904 – 27 décembre 1917. Vol. 1 (Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)
• 1976: Journal de voyage: Lettres à son mari, 14 janvier 1918 – 31 décembre 1940. Vol. 2 (Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)

Studia na temat Alexandry David-Néel

• Le Tibet d’Alexandra David-Néel, album fotograficzny (Plon, 1979)
• Marie-Madeleine Peyronnet, Dix ans avec Alexandra David-Néel (Plon, 1973, reedycja 1998)
• Joëlle Désiré-Marchand, Les itinéraires d’Alexandra David-Néel (Arthaud, 1996)
• Eric Le Nabour, Alexandra David-Néel (Lattès-Ushuaia, 1992)
• Jean Chalon, Le lumineux destin d’Alexandra David-Néel, Librairie académique Perrin, 1985
• Jacques Brosse, Alexandra David-Neel (Retz, 1978, reedycja Albin Michel, 1991)

Bibliografia

Alexandra David-Néel. alexandra-david-neel.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-30)], prowadzona przez Centre culturel Alexandra David-Néel (Digne) (fr. • ang.)