Alexander Rüstow (ur. 8 kwietnia 1885 w Wiesbaden, zm. 30 lipca 1963 w Heidelbergu) był niemieckim ekonomistą, uznawanym za jednego z kluczowych przedstawicieli neoliberalizmu, a także twórcą tego terminu.
Pochodził z pruskiej rodziny oficerów i był krewnym Wilhelma Rüstowa. Ukończył Gimnazjum Bismarcka (obecnie Gimnazjum Goethego) w Wilmersdorfie, nieopodal Berlina. W latach 1903–1908 studiował w Getyndze, Monachium i Berlinie, gdzie na kierunkach takich jak matematyka, fizyka, filozofia, filologia, prawo i ekonomia polityczna kształcił się pod okiem Leonarda Nelsona. W 1908 roku, pod przewodnictwem Paula Hensela, obronił pracę pt. Der Lügner. Theorie, Geschichte und Auflösung des Russelschen Paradoxons (Kłamca. Teoria, historia i rozwiązanie paradoksu Russella) na Uniwersytecie w Erlangen.
W latach 1908–1911 pełnił rolę kierownika działu w wydawnictwie B.G. Teubner w Lipsku. Od 1911 roku pracował nad habilitacją dotyczącą teorii poznawczej Parmidesa z Elei, jednak wybuch I wojny światowej przerwał te badania. Rüstow interesował się także nowoczesnymi kierunkami w sztuce i psychologii. Jego pierwszą żoną była malarka Mathilde Herberger.
W trakcie I wojny światowej Rüstow zaciągnął się do wojska jako ochotnik. Pod koniec konfliktu zyskał zainteresowanie socjalizmem i z entuzjazmem przyjął wybuch rewolucji w listopadzie 1918 roku.
W 1918 roku podjął pracę w ministerstwie gospodarki jako referent ds. nacjonalizacji przemysłu węglowego w Zagłębiu Ruhry, jednak szybko porzucił socjalistyczne koncepcje gospodarcze. W 1924 roku opuścił ministerstwo i objął stanowisko kierownicze w Verein Deutscher Maschinenbau-Anstalten, związku przemysłu maszynowego.
W 1933 roku, z powodu powiązań z Kurtem von Schleicherem, musiał emigrować z Niemiec. Schleicher został zamordowany przez hitlerowców w czasie tzw. „nocy długich noży”. W tym samym roku otrzymał tytuł profesora geografii i historii gospodarczej na Uniwersytecie w Stambule, gdzie stworzył swoje najważniejsze dzieło „Ortsbestimmung der Gegenwart”. W Ankarze nawiązał kontakt z niemiecką ambasadą oraz korespondentami amerykańskimi. W tym czasie ambasadorem Niemiec w Turcji był Franz von Papen, były kanclerz Niemiec. Rüstow zwrócił uwagę Amerykanów na Helmutha Jamesa von Moltke, członka niemieckiego ruchu oporu (tzw. Kreisauer Kreis), który odwiedził Ankarę w lipcu 1943 roku.
Rüstow powrócił do Niemiec w 1949 roku, a w 1950 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie w Heidelbergu. Pełnił również funkcję dyrektora Instytutu Alfreda Webera, przewodniczył niemieckiemu stowarzyszeniu nauk politycznych (Deutsche Vereinigung für Politische Wissenschaft) oraz zasiadał w fundacji czasopisma Frankfurter Allgemeine Zeitung i w Towarzystwie Społecznej Gospodarki Rynkowej (Aktionsgemeinschaft Soziale Marktwirtschaft).
Dzieła
-
Der Lügner. Theorie, Geschichte und Auflösung des Russellschen Paradoxons, Erlangen, 1910 (Kłamca. Teoria, historia i rozwiązanie paradoksu Russella).
-
Schutzzoll oder Freihandel?, wyd. 1925 (Ochrona celna czy wolny handel?).
-
Das Für und Wider der Schutzzollpolitik, wyd. 1925 (Za i przeciw polityce ochrony celnej).
-
Das Versagen des Wirtschaftsliberalismus, 1945, drugie wydanie 1950, nowe wydanie 2001.
-
Zwischen Kapitalismus und Kommunismus, 1949 (Między kapitalizmem a komunizmem).
-
Ortsbestimmung der Gegenwart. Eine universalgeschichtliche Kulturkritik, t. 1 – 3, 1950 – 1957: t. 1: Ursprung der Herrschaft, t. 2: Weg der Freiheit, t. 3: Herrschaft oder Freiheit?
-
Wirtschaft und Kultursystem, 1955 (Gospodarka i kultura).
-
Die Kehrseite des Wirtschaftswunders, 1961 (Odwrotna strona cudu gospodarczego).
