Alexander Florian Edward Karol Pruszyński
Alexander Florian Edward Karol Pruszyński (biał. Аляксандр Ксавер’евіч Прушынскі; urodzony 4 maja 1934 w Rogoźnicy koło Grodna, zmarły 4 lipca 2022 w Mińsku) był d działaczem polonijnym, dziennikarzem oraz wydawcą związanym z regionem Grodzieńszczyzny.
Życiorys
Był synem pisarza Ksawerego Pruszyńskiego (1907–1950) oraz Maria z Meysztowiczów. Jego brat to Stanisław (Stash) Pruszyński. Przyszedł na świat w majątku dziadka Oskara Meysztowicza na Grodzieńszczyźnie. W latach 1945–1947 mieszkał w USA, a następnie przez trzy lata w Holandii, gdzie jego ojciec zmarł w wypadku samochodowym w 1950 roku. Po powrocie do Polski w 1950 roku uczęszczał do Gimnazjum Władysława Jagiełły w Płocku, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Samochodów i Ciągników Politechniki Warszawskiej. Ukończył studia zdobywając tytuł magistra w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. W latach 1965–1972 pracował w przemyśle maszynowym. W 1972 roku emigrował do Kanady, gdzie mieszkał do 1991 roku. W 1981 roku objął stanowisko redaktora naczelnego pisma Słowo-Solidarność w Toronto, które jako jedyne na zachodniej półkuli publikowało artykuły z Tygodnika Solidarność. W 1982 roku rozpoczął wydawanie czasopisma Express Polski.
Po upadku Związku Radzieckiego podjął działania mające na celu odzyskanie rodzinnego majątku w Grodzieńszczyźnie oraz próbował zaangażować się w politykę Białorusi, m.in. kandydując w wyborach prezydenckich w 1994 roku, jednak jego kandydatura nie została zarejestrowana. W 1992 roku zaczął wydawać efemeryczne pismo Pryzmat, skierowane do Polaków z Białorusi oraz innych krajów WNP. Stanął na czele Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej.
Przeciwnik obecnych władz w Mińsku, był członkiem Związku Polaków na Białorusi, który jest uznawany przez władze polskie. Wiele razy był zatrzymywany i aresztowany przez białoruską policję oraz skazywany na grzywny za nielegalne demonstracje polityczne. W 2010 roku bez powodzenia ubiegał się o mandat radnego Mińska z ramienia chrześcijańskich demokratów. W 2015 roku ponownie zgłosił chęć kandydowania w wyborach prezydenckich, jednak Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji jego kandydatury z powodów formalnych.
Jedną z najbardziej znanych książek, które napisał, jest Złote serca i złote żniwa, publikowana w późniejszych wydaniach jako Polacy–Żydzi: bilans wieków współżycia, a od 2011 roku pod tytułem Co Żydzi winni Polakom. Książka ta została przetłumaczona na język angielski i wydana w Kanadzie oraz USA. W 2014 roku opublikował również książkę Kijowski Majdan (AGA Warszawa-Mińsk–Toronto 2014).
Mieszkał w Mińsku, a latem również w Wielkiej Rohoźnicy, o odzyskanie której starał się w latach 90. XX wieku bezskutecznie. Pełnił funkcję korespondenta torontońskiego Gońca na Białorusi.
W swoim drugim małżeństwie był żonaty z Białorusinką Tatianą, miał trzy córki i dwóch synów. Zmarł w lipcu 2022 roku i został pochowany na cmentarzu Wschodnim w Mińsku.
Przypisy
Bibliografia
- Aleksander Pruszyński, Jak nie zostałem prezydentem Białorusi, Wydawnictwo AGA, Warszawa 1995
- Aleksander Pruszyński, Co Żydzi winni Polakom, Wydawnictwo AGA, Warszawa 2008
- Aleksander Pruszyński, Pierwsza jaskółka, Wydawnictwo AGA, Warszawa 2014
