Alexander Kazhdan (Každan, rosyjski: Александр Петрович Каждан, ur. 3 września 1922 w Moskwie, zm. 29 maja 1997 w Waszyngtonie) był radzieckim oraz amerykańskim historykiem i bizantynologiem.
Życiorys
Ukończył studia w Instytucie Pedagogicznym w Ufie oraz na Uniwersytecie Moskiewskim. Z powodu warunków ideologicznych, na początku pisał pracę na temat historii agrarnej późnego Bizancjum, która została opublikowana dopiero w 1952 roku. W związku z antysemicką nagonką pod koniec rządów Stalina, był zmuszony do pracy jako nauczyciel (w Iwanowie w latach 1947–1949 oraz w Tuły od 1949 do 1952 roku). Po śmierci Stalina w 1953 roku, Kazhdan zaczął pracować w kolegium w Wielkich Łukach. W 1956 roku podjął zatrudnienie w Instytucie Historii Akademii Nauk ZSRR, gdzie pozostał aż do swojej emigracji w 1978 roku. W ciągu swojej kariery opublikował ponad 500 prac, koncentrując się na historii społeczno-gospodarczej Bizancjum oraz badając dzieje Ormian.
W 1975 roku jego syn, matematyk David Kazhdan, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymał posadę na Uniwersytecie Harvarda. To wydarzenie wpłynęło na sytuację Kazhdana, gdyż jego żona Musja została zwolniona z pracy, a on sam zaczął doświadczać szykan. W październiku 1978 roku Alexander i Musja opuścili Związek Radziecki po otrzymaniu wizy imigracyjnej do Izraela. Następnie przenieśli się do USA, gdzie w lutym 1979 Kazhdan znalazł zatrudnienie w Dumbarton Oaks. Tam pracował do końca swojego życia. Jego największym osiągnięciem w Stanach Zjednoczonych było wydanie Oxford Dictionary of Byzantium (1991, 3 tomy), do którego sam napisał wiele artykułów. Kazhdan zmarł w Waszyngtonie w 1997 roku, a jego śmierć przerwała prace nad monumentalną historią literatury bizantyjskiej. Pierwszy tom (lata 650–850) został opublikowany w 1999 roku.
Wybrane publikacje
Аграрные отношения в Византии XIII—XIV вв, М. 1952.
Религия и атеизм в древнем мире, М. 1957.
Очерки истории Византии и южных славян, М. 1958.
Деревня и город в Византии IX—X вв. Очерки по истории византийского феодализма, М. 1960.
От Христа к Константину, М. 1965.
Византийская культура (X—XII вв.), М. 1968 (tłum. niem.: Byzanz und seine Kultur, Berlin 1973, tłum. włos.: Bisanzio e la sua civiltà, Bari 1983).
Книга и писатель в Византии, М. 1973 (tłum. włos.: La produzione intellettuale a Bisanzio. Libri e scrittori in una società colta, Napoli 1983).
Социальный состав господствующего класса Византии XI—XII вв, М. 1974 (tłum. włoskie: L’aristocrazia bizantina. Dal principio dell’XI alla fine del XII secolo, Palermo 1997).
Армяне в составе господствующего класса Византийской империи в XI—XII вв, Ереван 1975.
People and Power in Byzantium. An Introduction to Modern Byzantine Studies, Washington, 1982.
Studies on Byzantine Literature of the XIth and XIIth Centuries, Cambridge—New York—Paris 1984.
Change in Byzantine Culture in the XIth and XIIth Centuries, Berkeley 1985.
(redakcja) The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. by. Alexander Kazhdan, t. 1-3, New York – Oxford: Oxford University Press 1991.
Authors and Texts in Byzantium, Aldershot–Brookfield 1993.
A History of Byzantine Literature. 650–850, Athens, 1999.
Два дня из жизни Константинополя, СПб 2002.
Никита Хониат и его время, СПб 2005.
A History of Byzantine Literature. 850–1000, Athens 2006.
Bibliografia
Anthony Cutler, Some talk of Alexander, „Dumbarton Oaks Papers” 46 (1992), s. 1–4.
Simon Franklin, Bibliography of works by Alexander Kazhdan, „Dumbarton Oaks Papers” 46 (1992), s. 5–26.
Angeliki E. Laiou, Alice-Mary Talbot, Alexander Petrovich Kazhdan 1922-1997, „Dumbarton Oaks Papers” 51 (1997), s. XII-XVII.
