Alexander Hess

Alexander Hess

Alexander Hess (ur. 4 maja 1898 w Karlovej Huti, zm. 10 sierpnia 1981 w Brooksville w Stanach Zjednoczonych) był czechosłowackim wojskowym, pułkownikiem oraz pilotem myśliwskim.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły średniej w Pradze w 1916 roku, wstąpił jako ochotnik do 88. pułku piechoty, który stacjonował w Szolnoku i Kecskemecie. 14 października 1916 roku ukończył szkołę oficerów rezerwy, a 16 lutego 1917 roku został wysłany na front wschodni jako dowódca plutonu w 88. pułku piechoty. 26 kwietnia 1917 roku przeniesiony do 102. pułku piechoty, skierowany został na front włoski. W sierpniu 1917 roku odniósł ranę w rękę, a w listopadzie w głowę. 1 lutego 1918 roku został dowódcą kompanii, a następnie batalionu miotaczy ognia. W wrześniu 1918 roku, po wycofaniu z frontu, objął dowództwo kompanii w batalionie marszowym 102. pułku piechoty w Hartbergu, gdzie doczekał końca I wojny światowej.

Po powrocie do Czechosłowacji w listopadzie 1918 roku, wstąpił do 48. pułku piechoty w Benešowie, w tworzącej się armii czechosłowackiej. Już 31 grudnia 1918 roku został jednak zdemobilizowany. Następnie rozpoczął studia na wydziale budowy maszyn Politechniki w Pradze. 30 czerwca 1919 roku ponownie został powołany do wojska, gdzie służył w 17. pułku piechoty. 1 maja 1920 roku, na własną prośbę, przeszedł do lotnictwa, a w marcu 1921 roku ukończył kurs obserwatorów lotniczych. Po jego zakończeniu został przydzielony do 2. pułku lotniczego w Ołomuńcu. W czerwcu 1924 roku ukończył kurs pilotów samolotów dwumiejscowych, a w lipcu tego samego roku kurs pilotów myśliwskich, stając się pilotem w 33. eskadrze myśliwskiej 2. pułku lotniczego.

We wrześniu 1924 roku przeniesiono go do 1. pułku lotniczego w Pradze, gdzie piastował kolejno stanowiska dowódcy 32., 34. eskadry myśliwskiej oraz 11. eskadry obserwacyjnej. W 1927 roku został dowódcą 36. dywizjonu myśliwskiego. Od 14 września do 20 października 1927 roku przebywał w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców, gdzie dowodził niewielkim czechosłowackim oddziałem lotniczym stacjonującym w zatoce Kotorskiej, zajmującym się holowaniem celów artylerii przeciwlotniczej nad Adriatykiem.

Po powrocie do kraju, od 5 czerwca 1928 roku dowodził 11. eskadrą obserwacyjną, a od 15 marca 1929 roku 10. dywizjonem obserwacyjnym w 1. pułku lotniczym. Od 1 września 1931 roku do 1 marca 1934 roku dowodził dywizjonem szkolnym 1. pułku lotniczego.

1 marca 1934 roku został powołany do Ministerstwa Obrony Narodowej, gdzie pełnił funkcję oficera szkolenia w referacie III/I. W tym czasie był szefem zespołu lotniczego, który brał udział w zawodach lotniczych podczas Igrzysk Olimpijskich oraz w zawodach w Zurychu. 4 października 1937 roku skierowano go na kurs wyższych dowódców jednostek, a pod koniec tego roku trafił do 4. pułku lotniczego. W czasie mobilizacji w 1938 roku dowodził III/I dywizjonem myśliwskim. 15 marca 1939 roku w Pardubicach przekazywał sprzęt Niemcom, które zajęły Czechosłowację.

W styczniu 1940 roku, na podstawie fałszywych dokumentów, uciekł z Protektoratu Czech i Moraw. Przez Słowację, Węgry i Jugosławię dotarł 21 lutego 1940 roku do Francji, gdzie początkowo znajdował się w dyspozycji Czechosłowackiego Komitetu Narodowego w Paryżu.

14 kwietnia 1940 roku został skierowany na lotnisko w Chartres, gdzie przeszedł przeszkolenie na francuskich samolotach. Od rozpoczęcia kampanii francuskiej był pilotem myśliwskim w eskadrze obrony bazy lotniczej Chartres, latając na samolocie Morane-Saulnier MS.406. Po kapitulacji Francji, wraz z grupą czechosłowackich pilotów, udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie 23 czerwca 1940 roku dotarł do portu w Falmouth.

Grupa pilotów, z którą dotarł do Wielkiej Brytanii, stała się podstawą do utworzenia pierwszego czechosłowackiego dywizjonu myśliwskiego w ramach RAF. Dywizjon otrzymał numer 310, a on został 17 lipca 1940 roku jego pierwszym czechosłowackim dowódcą. Po rozpoczęciu bitwy o Anglię, dywizjon rozpoczął loty bojowe na samolotach Hawker Hurricane Mk. I. Pomimo swojego wieku, wziął udział w misjach bojowych, w trakcie których zestrzelił 2 samoloty i uszkodził 1. 28 lutego 1941 roku, z powodu swojego wieku, został odwołany z funkcji dowódcy dywizjonu, a 1 marca 1941 roku stał się czechosłowackim oficerem łącznikowym w Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego RAF, pełniąc tę funkcję do 1 stycznia 1942 roku, kiedy to został zwolniony z RAF.

Po zwolnieniu z RAF, przeszedł do czechosłowackiej służby dyplomatycznej, zostając attaché lotniczym w USA, a następnie, od 21 września 1945 roku, objął to samo stanowisko w Kanadzie, które zajmował do 15 lutego 1946 roku.

23 marca 1946 roku powrócił do Czechosłowacji, gdzie początkowo pracował w Ministerstwie Obrony Narodowej. 30 listopada 1946 roku został dowódcą lotnictwa 2. Okręgu Wojskowego w Czeskich Budziejowicach. Po przejęciu władzy przez komunistów 27 lutego 1948 roku został skierowany na urlop, a 1 czerwca 1948 roku przeniesiony do rezerwy.

Jeszcze w czerwcu 1948 roku nielegalnie opuścił kraj, a w 1949 roku został członkiem Rady Wolnej Czechosłowacji, zrzeszającej czechosłowackich emigrantów politycznych. Następnie udał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął pracę jako doradca techniczny w liniach lotniczych Pan American na lotniskach LaGuardia i Johna F. Kennedy’ego, gdzie pozostawał do 1965 roku, kiedy przeszedł na emeryturę.

Po przejściu na emeryturę osiedlił się w Brooksville na Florydzie, gdzie zmarł. Został pochowany na cmentarzu wojennym Brookwood Cemetery, gdzie spoczywają czechosłowaccy piloci, którzy zginęli w trakcie bitwy o Anglię. 10 września 1991 roku, pośmiertnie, awansowano go do stopnia generała majora.

Awanse

• podporucznik (poručík) (1918)
• porucznik (nadporučík)
• kapitan (kapitan)
• kapitan sztabowy (štábní kapitan)
• major (major)
• Squadron Leader (12.07.1940) (RAF)
• podpułkownik (podplukovník) (01.03.1941)
• Wing Commander (01.03.1941) (RAF)
• Group Captain (1941) (RAF)
• pułkownik (plukovník) (07.03.1945)
• generał major (generálmajor in memoriam) (10.09.1991 – pośmiertnie)

Odznaczenia

• Order Lwa Białego I kl. (2021 – pośmiertnie)
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (28.10.1940)
• Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela
• Czechosłowacki Wojskowy Medal za Zasługi I st.
• Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy z nakładkami Francja i Wielka Brytania
• Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania) (27.10.1940)
• Gwiazda za Wojnę 1939-1945 z klamrą Battle of Britain (Wielka Brytania)
• Gwiazda Lotniczych Załóg w Europie (Wielka Brytania)
• Medal Obrony (Wielka Brytania)
• Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)

Przypisy

Bibliografia

Praca zbiorowa: Vojenské osobnosti československého odboje 1939–1945. Praga: Ministerstwo Obrony ČR − AVIS, 2005, s. 93-94. ISBN 80-7278-233-9. (cz.)