Alexander Haig

Alexander Haig (2 grudnia 1924, Filadelfia – 20 lutego 2010, Baltimore) był amerykańskim dowódcą wojskowym, generałem United States Army, a także naczelny dowódcą Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie w latach 1974–1979. Był politykiem, pełnił rolę szefa personelu Białego Domu w administracji prezydentów Richarda Nixona oraz Geralda Forda, a także sekretarza stanu USA podczas kadencji Ronalda Reagana (1981–1982). Uważany był za polityka o umiarkowanych poglądach, zwolennika odprężenia, co według wielu przyczyniło się do jego odejścia ze stanowiska sekretarza.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 2 grudnia 1924 roku w Filadelfii, w stanie Pensylwania. Rozpoczął studia na Uniwersytecie Notre Dame w stanie Indiana, jednak po roku przeniósł się do Akademii Wojskowej West Point, którą ukończył w 1947 roku.

Służba wojskowa

Jako młody oficer został przydzielony do sztabu generała Douglasa MacArthura. W czasie wojny koreańskiej odpowiadał za planowanie sytuacyjne oraz raportowanie działań. Następnie trafił do X korpusu, biorąc udział m.in. w bitwie pod Inchon oraz pod Chosin. W trakcie walk otrzymał dwie Srebrne Gwiazdy oraz jedną Brązową Gwiazdę. Po zakończeniu wojny koreańskiej pracował w Pentagonie, gdzie był wojskowym doradcą sekretarza obrony, Roberta McNamary.

W 1965 roku objął dowództwo batalionu w 1 Dywizji Piechoty w Wietnamie. Podobnie jak w Korei, Haig wykazał się dużą odwagą, za co został odznaczony m.in. Krzyżem za Wybitną Służbę oraz Purpurowym Sercem. Został awansowany na pułkownika i objął dowództwo brygady w 1 Dywizji Piechoty.

Praca dla administracji Nixona i Forda

W 1969 roku został doradcą Henry’ego Kissingera. W 1970 roku prezydent Richard Nixon mianował go zastępcą doradcy prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego. W 1973 roku objął stanowisko zastępcy szefa sztabu armii amerykańskiej, a w maju tego samego roku został szefem personelu Białego Domu, pełniąc tę funkcję do 1974 roku.

Dowództwo w NATO

W 1974 roku Haig został naczelnym dowódcą Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie, pełniąc swoją rolę do 1979 roku. 25 czerwca 1979 roku padł ofiarą zamachu, gdy bomba wybuchła pod jego samochodem. Haig wyszedł z tego bez szwanku, ale trzech jego ochroniarzy zostało rannych. O zamach oskarżono RAF, a w 1993 roku sąd w Niemczech skazał Rolfa Clemensa Wagnera na dożywocie za ten czyn.

Sekretarz stanu

W 1979 roku Haig odszedł z wojska, obejmując stanowisko dyrektora United Technologies Corporation. W styczniu 1981 roku został mianowany sekretarzem stanu przez prezydenta Ronalda Reagana.

30 marca 1981 roku, w dniu nieudanego zamachu na Ronalda Reagana, Haig na konferencji prasowej ogłosił, że to on kieruje państwem. Stwierdził: „Konstytucyjnie, panowie, mamy prezydenta, wiceprezydenta i sekretarza stanu, w tym porządku i jeśli prezydent zdecyduje się przekazać władzę wiceprezydentowi, uczyni to. Jak na razie, ja tu rządzę, w Białym Domu, czekając na powrót wiceprezydenta i będąc z nim w stałym kontakcie. Jeśli coś się stanie, oczywiście skonsultuję się z nim.”

Wypowiedź ta, mająca na celu uspokojenie społeczeństwa, została odebrana jako próba przekroczenia uprawnień przez Haiga. Dodatkowo Haig błędnie zinterpretował amerykańską konstytucję dotyczącą linii sukcesji prezydenckiej, według której wiceprezydent, spiker Izby Reprezentantów oraz przewodniczący pro tempore Senatu USA są następni w kolejności, a sekretarz stanu zajmuje dalsze miejsce.

Po wybuchu wojny o Falklandy, Haig próbował mediować między rządami Wielkiej Brytanii i Argentyny, jednak negocjacje zakończyły się niepowodzeniem.

Po izraelskiej inwazji na Liban w 1982 roku, krytycy oskarżyli Haiga o to, że dał zielone światło Izraelowi, z czym zdecydowanie się nie zgadzał. Zrezygnował z pełnienia swoich obowiązków w lipcu 1982 roku, a głównym powodem jego odejścia była niezgoda z Ronaldem Reaganem w kwestii polityki zagranicznej. Krążyły plotki, że pierwsza dama, Nancy Reagan, nie darzyła generała sympatią. Jego kadencja była również naznaczona konfliktami z sekretarzem obrony, Casparem Weinbergerem.

Po odejściu z rządu

W 1988 roku Haig bezskutecznie ubiegał się o nominację na prezydenta. Po jej nieuzyskaniu, przekazał swoje głosy senatorowi Bobowi Dole’owi. Następnie zasiadał w zarządach kilku firm oraz fundacji, takich jak America Online oraz Amerykański Komitet na rzecz pokoju na Kaukazie. Był zdecydowanym krytykiem George’a Busha, uważając go za słabego i niezdecydowanego przywódcę.

Zmarł 20 lutego 2010 roku w szpitalu w Baltimore, po ponad trzytygodniowej hospitalizacji spowodowanej powikłaniami po niewłaściwie zdiagnozowanej infekcji. Miał 85 lat.