Alexander Burgener (ur. 10 stycznia 1845 w Saas-Fee w Valais, zm. 8 lipca 1910 na Jungfrau w Alpach Berneńskich) był szwajcarskim przewodnikiem górskim oraz autorem około 40 pierwszych wejść w Alpach.
Życiorys
Już w młodym wieku Alexander Burgener zyskał dobrą reputację w górach jako myśliwy, polujący na kozice. W 1868 roku spotkał o pięć lat młodszego początkującego alpinistę, Clintona T. Denta. Obaj mężczyźni szybko nawiązali przyjaźń i opracowali plany wielkich alpejskich projektów. W kolejnych latach Burgener, wspólnie z Dentem i innymi klientami, zrealizował szereg wspinaczek, które po zdobyciu wielu wielkich szczytów Alp w latach 1855–1877, zapoczątkowały nową erę w zdobywaniu trudnych szczytów drugorzędnych oraz odkrywaniu nowych dróg na już zdobyte wierzchołki. Aby zdobyć Grand Dru, potrzebował aż osiemnastu prób pomiędzy 1873 a 1878 rokiem. W 1881 roku jego wejście na Aiguille du Grépon oznaczało przełom w przejściu od eksploracyjnego alpinizmu do nowoczesnej wspinaczki sportowej.
Burgener był zarówno przewodnikiem, jak i nauczycielem alpinizmu. Od 1871 roku jego usługi wykorzystywał znany później alpinista i himalaista Albert F. Mummery, a następnie Eleonore Noll-Hasenclever, z którą Burgener zdobył 21 czterotysięczników. Przed tym wydarzeniem każdego lata uczył Eleonore podstaw alpinizmu w Alpach Szwajcarskich oraz w regionie Montblanc.
Był również znany z przekonania o istnieniu duchów. W przeciwieństwie do powszechnych wówczas opinii, uważał, że kobiety również mogą wspinać się. Przykładem jego wpływu jest Mary Mummery, żona Alberta F. Mummery’ego, którą przekonał do uczestnictwa w pierwszym przejściu Diabelskiej Grani na Täschhornie.
Alexander Burgener zginął w lawinie w 1910 roku w pobliżu schroniska Bergli w Alpach Berneńskich.
Wykaz ważniejszych pierwszych wejść:
- Lenzspitze, sierpień 1870, z Clintonem Th. Dentem i Franzem Burgenerem;
- Zinalrothorn granią południowo-wschodnią, 5 września 1872, z Clintonem Th. Dentem i Ferdinandem Imsengiem;
- Grand Dru, 12 września 1878, z Clintonem Th. Dentem, Jamesem W. Hartleyem i Kasparem Maurerem;
- Matterhorn granią Zmutt, 3 września 1879, z Albertem F. Mummerym, J. Petrusem i A. Gentinettą;
- Dürrenhorn, 7 września 1879, z Albertem F. Mummerym, Williamem Penhallem i Ferdinandem Imsengiem;
- Trawersowanie Col du Lion z Zermatt do Breuil-Cervinia, 6 lipca 1880, z Albertem F. Mummerym;
- Aiguille des Grands Charmoz ścianą południowo-zachodnią i granią północno-zachodnią, 15 lipca 1880, z Albertem F. Mummerym i Benediktem Venetzem (nie doszli do wierzchołka, zawrócili z punktu 3 435 m n.p.m.);
- Aiguille Verte ścianą Charpoua, kuluarem „Y”, 30 lipca 1881, z Albertem F. Mummerym;
- Aiguille du Grépon granią północną (obecnie klasyczna droga wejściowa), 5 sierpnia 1881, z Albertem F. Mummerym i Benediktem Venetzem;
- Mont Maudit granią Küffnera, 4 lipca 1887, z Moritzem von Küffnerem i Josephem Furrerem;
- Täschhorn Diabelską Granią (Teufelsgrat), 16 lipca 1887, z Mary i Albertem F. Mummerym oraz Franzem Andermattenem.
Przypisy
Bibliografia
Albert Frederick Mummery: Mes escalades dans les Alpes et le Caucase, wyd. Slatkine, 1980;
Dominique Roulin: Grandes figures de l’alpinisme d’autrefois: Alexander Burgener (1845-1910), [w:] „Les Alpes” nr 5, maj 1996.