Alex Zülle

Alex Zülle (ur. 5 lipca 1968 w Wil) to szwajcarski kolarz szosowy, który zdobył tytuł mistrza świata oraz dwukrotnie triumfował w Vuelta a España.

Początki kariery

Profesjonalną karierę Alex Zülle rozpoczął w jesieni 1991 roku, dołączając do drużyny Manolo Saiza – ONCE. Już na początku zwrócił uwagę lokalnych ekspertów, zdobywając trzecie miejsce w Wyścigu Dookoła Katalonii. W drużynie ONCE znaczącymi postaciami byli Bask Marino Lejarreta, który regularnie kończył wielkie toury na czołowych miejscach, oraz Katalończyk Melchior Mauri, triumfator Vuelta a España 1991. Zülle szybko stał się liderem swojego zespołu, dorównując miejscowym zawodnikom w górskich etapach i osiągając dobre wyniki w czasówkach. W 1992 roku wygrał trzy hiszpańskie wyścigi etapowe: Setmana Catalana w marcu, Vuelta a Asturias w maju oraz Vuelta a Burgos w sierpniu. Zdobywał również doświadczenie w Wielkich Tourach, zajmując drugie miejsce na etapie Vuelty do Benicasim oraz trzecie na płaskowyżu Pla de Beret. W swoim debiucie w Tour de France zajął drugą lokatę na prologu w San Sebastián, a następnego dnia, dzięki bonifikacie za lotną premię, przez jeden dzień nosił koszulkę lidera „Wielkiej Pętli”.

Walka z najlepszymi

W sezonie 1993 Zülle rozpoczął realizację swoich planów. W marcu wygrał klasyfikację generalną i dwa etapy Paryż-Nicea, a w kwietniu ukończył Vuelta al País Vasco na trzeciej pozycji. W trakcie Vuelty stoczył zaciętą walkę z rodakiem i obrońcą tytułu Tonym Romingerem. Zülle, mając 30 sekund przewagi, wygrał dziesięciokilometrowy prolog w La Coruni oraz górską czasówkę pod Alto de Navacerrada. Prowadził przez następne trzynaście dni, ale po górskim etapie do Valdezcaray Rominger odebrał mu koszulkę lidera. Mimo zwycięstwa na ostatnim etapie (czasówka z Padron do Santiago de Compostela) przegrał wyścig o 29 sekund. Szanse na zwycięstwo stracił po upadku podczas deszczowego etapu do Alto de Naranco. Inni zawodnicy byli daleko w tyle, a trzeciego Laudelino Cubino dzieliło od zwycięzcy aż 8:54. Na prologu Tour de France ponownie przegrał z Indurainem, a kraksa na drodze do Verdun przed pierwszą długą czasówką i Alpami znacznie osłabiła jego siły, przez co nie miał szans na czołowe lokaty. W 1994 roku ukończył Vueltę na czwartym miejscu, ustępując Romingerowi oraz dwóm zawodnikom z Banesto: Baskowi Mikele Zarrabeiti i Hiszpanowi Pedro Delgado. W Tourze zakończył na ósmym miejscu, nie wygrywając żadnego etapu.

Dalsze sukcesy i tytuł mistrza świata

W 1995 roku Vuelta przeniesiono na wrzesień, więc Zülle skupił się na Tour de France. Nie zamierzał oszczędzać sił przed „Wielką Pętlą”. W lutym zwyciężył w Volta a la Comunitat Valenciana, w marcu zajął trzecie miejsce w Paryż-Nicea i drugie w Setmana Catalana, a w kwietniu wygrał Vuelta al País Vasco. W czerwcu zajął drugie miejsce w Bicicleta Vasca i Tour de Suisse, gdzie przegrał tylko o 11 sekund z Rosjaninem Pawłem Tonkowem. W Tourze nie radził sobie w jeździe na czas, ale wygrał pierwszy górski etap do La Plagne po długiej ucieczce, uzyskując przewagę ponad dwóch minut nad Indurainem. Ostatecznie Zülle był o 4:35 wolniejszy od kolarza z Pampeluny. Wrześniowa Vuelta była zdominowana przez ekipę ONCE, a jej zwycięzcą został Laurent Jalabert (na trzecim miejscu Johan Bruyneel, a czwarty był Melchior Mauri). Zülle zdołał wygrać tylko etap na Pla de Beret w Pirenejach. Prawdziwe wielkie sukcesy oraz najwyższe miejsce w rocznym rankingu UCI (drugie) przyniósł mu dopiero sezon 1996. Przed Tour de France wygrał dwie katalońskie etapówki: Setmana Catalana i Volta a Catalunya, gdzie triumfował na trzech odcinkach. „Wielką Pętlę” rozpoczął od prowadzenia po zwycięstwie w prologu w s’Hertogenbosch. Jednak dwie kraksy na zjeździe z przełęczy Cormet de Roseland na pierwszym alpejskim etapie do Les Arcs pokrzyżowały jego plany. Letnie porażki (TdF i igrzyska olimpijskie w Atlancie) zrekompensował sobie później, wygrywając Vueltę (w tym etap do Valdezcaray), stając na podium w Madrycie obok swoich rodaków Laurenta Dufaux i Tony’ego Romingera. Następnie zdobył złoty medal w jeździe indywidualnej na czas na mistrzostwach świata w Lugano, wyprzedzając Brytyjczyka Chrisa Boardmana o 40 sekund oraz swojego „odwiecznego rywala” Romingera o 42 sekundy.

Przejście do Festiny i afera dopingowa

Ostatni rok startów w drużynie ONCE (1997) Zülle rozpoczął od drugiego miejsca w Setmana Catalana i drugiego zwycięstwa w Vuelta al País Vasco. W tym sezonie dobrze radził sobie w wyścigach klasycznych, zajmując trzecie miejsce w belgijskiej La Fleche Wallonne i drugie w włoskim Mediolan-Turyn. Po raz kolejny wygrał Vuelte, w której wyprzedził Hiszpana Fernando Escartina oraz swojego rodaka Laurenta Dufaux. Przejął prowadzenie po dziewiątym etapie i do końca powiększał przewagę nad rywalami, a na przedostatnim etapie (czasówka wokół Alcobendas) przypieczętował wygraną. Jeszcze przed startem do piątego etapu Tour de France wycofał się z wyścigu.

Przejście do zespołu Festina miało na celu wzmocnienie drużyny przed nadchodzącą edycją Tour de France oraz jego debiut w Giro d’Italia. Forma zawodnika została potwierdzona dobrymi wynikami w wyścigach etapowych, gdzie zajął trzecie miejsce w Setmana Catalana i Vuelta al País Vasco oraz drugie w Tour de Romandie, rozgrywanym tuż przed Giro.

W Giro d’Italia rozpoczął od zwycięstwa w prologu, który odbył się w Nicei. Następnie wygrał szósty etap (do Lago Laceno w Apeninach) oraz piętnasty etap – jazdę indywidualną na czas wokół Triestu. Przez dwanaście z pierwszych siedemnastu dni wyścigu prowadził w klasyfikacji generalnej, nosząc różową koszulkę lidera. Prowadzenie stracił na siedemnastym etapie na Passo Pordoi w Dolomitach, a dwa dni później na etapie do Plan di Montecampione stracił około trzydziestu minut, co ostatecznie sklasyfikowało go na czternastej pozycji w klasyfikacji końcowej. Zwycięzcą został Włoch Marco Pantani przed Pawłem Tonkowem.

Udział drużyny Festina w Tour de France 1998 zakończył się po tygodniu z powodu tzw. afery Festiny, dotyczącej dopingu. W związku z tym Zülle postanowił wystartować w Vuelta a España, aby uratować sezon, zajmując ósme miejsce, a jedynym sukcesem było zwycięstwo w przedostatnim etapie – jeździe indywidualnej na czas wokół Fuenlabrady.

Występy w drużynie Banesto

Po odbyciu kary za udział w aferze Festiny Zülle wrócił na szosę w barwach Banesto, największego rywala ONCE na hiszpańskim rynku. Po powrocie do Giro d’Italia zajął trzecie miejsce na etapie do Gran Sasso d’Italia, ale wycofał się przed szesnastym etapem. W Tourze był jednym z niewielu zawodników, którzy potrafili wywierać presję na Lance’a Armstronga, zajmując drugie miejsca na pięciu etapach (wszystkich trzech czasówkach oraz górskich odcinkach do Sestriere i Piau Engaly). Przegrał z Amerykaninem o 7:37 po tym, jak uczestniczył w kraksie na drugim etapie, tracąc do czołówki 6:03. Pojechał także na Vuelcie, ale po dwóch tygodniach Giro i całym Tourze nie miał sił walczyć o wysoką lokatę, kończąc z ponad półtorej godziny straty do zwycięzcy, Niemca Jana Ullricha, a jedynym jego sukcesem było zwycięstwo na górskim etapie do Castellar del Riu w Katalonii. Ostatnią poważną próbę wygrania wyścigu wieloetapowego podjął w sezonie 2000 podczas Vuelty, gdzie wygrał 13-kilometrową czasówkę w Maladze, otwierającą wyścig. Przez kolejne osiem dni utrzymywał się na prowadzeniu (łącznie w latach 1993, 1996, 1997 i 1999 nosił różową koszulkę lidera Vuelta a España przez 46 dni), którą stracił po kolejnym „etapie prawdy” wokół Tarragony. W górach nie dotrzymywał kroku szerokiej czołówce i w klasyfikacji generalnej uplasował się pod koniec piątej dziesiątki. Na progu nowego tysiąclecia zdał sobie sprawę, że jego czas w Wielkich Tourach już minął, ale liczył jeszcze na sukcesy w mniejszych wyścigach etapowych, zwłaszcza w rodzimym Tour de Suisse.

Schyłek kariery

Ostatni znaczący sukces w karierze Alex Zülle odniósł jako zawodnik niemieckiej drużyny Team Coast. Sezon 2001 był nieudany, a jedynymi warte odnotowania wynikami były etapowe zwycięstwo w wyścigu Paryż–Nicea oraz trzecie miejsce w Vuelta a Asturias.

Rok 2002 przyniósł znaczną poprawę formy. Zülle rozpoczął sezon od drugiego miejsca w Volta ao Algarve, a następnie wygrał Volta a la Comunitat Valenciana. Szczyt formy osiągnął w maju i czerwcu, w czasie najważniejszych szwajcarskich wyścigów: Tour de Romandie oraz Tour de Suisse. W Tour de Romandie wygrał królewski etap do Leysin oraz końcową jazdę na czas w Lozannie, ale wcześniejsze straty czasowe sprawiły, że zajął ostatecznie drugie miejsce w klasyfikacji generalnej, ustępując Włochowi Dario Frigo. W Tour de Suisse Zülle narzucił tempo rywalizacji, wygrywając prolog w Lucernie i konsekwentnie utrzymując się w czołówce na etapach górskich i czasowych. Mimo że nie wygrał końcowej jazdy na czas, jego regularność pozwoliła mu zdobyć pierwsze miejsce w klasyfikacji generalnej z przewagą 1 minuty i 27 sekund nad Piotrem Wadeckim.