Alex Salmond

Alex Salmond (gael. Ailig Salmond), pełne imię Alexander Elliot Anderson Salmond, urodził się 31 grudnia 1954 roku w Linlithgow, a zmarł 12 października 2024 roku w Ochrydzie. Był szkockim politykiem, który w latach 2007–2014 pełnił funkcję pierwszego ministra Szkocji. Dwukrotnie przewodniczył Szkockiej Partii Narodowej (1990–2000, 2004–2014) i był założycielem oraz liderem partii Alba od 2021 do swojej śmierci. Salmond był posłem do Parlamentu Szkockiego w latach 1999–2001 oraz 2007–2016, a także zasiadał w Izbie Gmin w latach 1987–2010 oraz ponownie od 2015 do 2017. Z wykształcenia był ekonomistą i historykiem.

Życiorys

Młodość

Urodził się w Linlithgow w West Lothian. Jego rodzicami byli Robert Fyfe Findlay Salmond oraz Mary Stewart Salmond. Uczęszczał do Linlithgow Academy, a następnie studiował na Uniwersytecie w St Andrews, gdzie zdobył wykształcenie w dziedzinie ekonomii i historii. W 1980 roku rozpoczął pracę w Banca Rìoghail na h-Alba. W 1981 roku ożenił się z Moirą French McGlashan i miał z nią jedną córkę.

Kariera

Miesiąc po zawarciu związku małżeńskiego dołączył do Szkockiej Partii Narodowej, a po sześciu latach został wybrany do Izby Gmin z okręgu Banff and Buchan. Zyskał dużą popularność wśród Szkotów, co doprowadziło do jego wyboru na przewodniczącego partii trzy lata później. Współpracował nad szkocką konstytucją z wieloma politykami, w tym z Donaldem Dewarem, Jackiem McConnellem, Nicolą Sturgeon oraz Nicolem Stephenem. W 2000 roku przegrał wybory na przewodniczącego z Johnem Swinneyem, jednak w 2004 roku powrócił na to stanowisko, pokonując Swinneya, który nie zrealizował kluczowego punktu swojego programu wyborczego – zwycięstwa partii w wyborach krajowych. W 1999 i 2003 roku wybory wygrała Szkocka Partia Pracy, a narodowcy zajęli drugą pozycję.

3 maja 2007 roku poprowadził Szkocką Partię Narodową do zwycięstwa w wyborach, uzyskując stanowisko pierwszego ministra. Jego współpracowniczka, Nicola Sturgeon, została jego zastępcą, a kluczowe stanowiska obsadzili zaufani członkowie partii. Koalicyjna partia, Szkocka Partia Zielonych, również otrzymała jedno stanowisko.

W 2007 roku zaproponował przeprowadzenie referendum dotyczącego niepodległości Szkocji. Sprzeciwiał się wojnie w Iraku, popierając ją do momentu, gdy udowodniono, że przeciwnik nie miał broni masowego rażenia. Był zwolennikiem zmiany kontrowersyjnego przepisu, który uniemożliwiał katolikom bycie monarchami Zjednoczonego Królestwa.

Po przegranym referendum niepodległościowym podał się do dymisji, a 19 listopada parlament wybrał na jego następczynię Nicolę Sturgeon. W 2015 roku, po pięcioletniej przerwie, powrócił do Izby Gmin jako reprezentant okręgu Gordon, jednak nie uzyskał reelekcji w kolejnych wyborach.

Od listopada 2017 roku prowadził program The Alex Salmond Show w rosyjskiej anglojęzycznej telewizji RT, którego emisję wstrzymano po inwazji Rosji na Ukrainę.

W marcu 2021 roku objął przewodnictwo nowej partii politycznej Alba.

Śmierć

12 października 2024 roku w hotelu Inex Gorica w Ochrydzie uczestniczył jako prelegent w konferencji Szkoły Młodych Liderów, zorganizowanej przez byłego prezydenta Macedonii Północnej Ǵorge Iwanowa. Około godziny 15.30 zasłabł, krótko po wygłoszeniu swojego przemówienia. Zmarł na miejscu wkrótce potem.