Alex – Papuga Żako i Jego Niezwykłe Osiągnięcia
Alex (1976 – 6 września 2007) był papugą żako, która brała udział w trzydziestoletnim (1977-2007) badaniu naukowym, prowadzonym przez amerykańską psycholog Irene Pepperberg. Początkowo eksperyment odbywał się na Uniwersytecie Arizony, a później kontynuowano go na Uniwersytecie Harvarda. Pepperberg nabyła Alexa w zwykłym sklepie zoologicznym w Chicago, gdy miał zaledwie 12-13 miesięcy. Imię Alex to akronim od frazy Avian Learning EXperiment (eksperyment nauczania ptaka).
Eksperyment i jego osiągnięcia
Przed rozpoczęciem badań powszechnie uznawano, że ptaki nie są inteligentne i że potrafią posługiwać się słowami jedynie jako imitacjami dźwięków, bez zrozumienia ich znaczenia. Prace z Alexem wykazały jednak, że ptaki są zdolne do rozumienia słów (przynajmniej na podstawowym poziomie) oraz umiejętnie je wykorzystują w odpowiednich kontekstach. Pepperberg twierdzi, że inteligencja Alexa była porównywalna z inteligencją pięcioletniego dziecka, a papuga nie osiągnęła jeszcze pełni swoich możliwości w chwili śmierci.
W 2000 roku Pepperberg zauważyła, że Alex był w stanie rozpoznać i odróżnić pięćdziesiąt przedmiotów, liczyć do sześciu, rozróżniać siedem kolorów oraz pięć kształtów. Papuga potrafiła także porównywać przedmioty, używając terminów takich jak: „większy”, „mniejszy”, „taki sam” czy „inny”, a także określać, czy dany obiekt znajduje się „nad” czy „pod” czymś. Alex dysponował zasobem około 150 słów, rozumiał ich znaczenie i umiejętnie je stosował; na przykład, kiedy miał ochotę na banana, wołał „chcę banana”, a gdy dostał orzecha, przez chwilę milczał, po czym rzucał orzechem w badaczkę i ponownie domagał się banana.
Krytyka
Niektórzy naukowcy pozostają sceptyczni wobec wyników prac Pepperberg, uważając umiejętności Alexa za przykład warunkowania instrumentalnego.
Śmierć
Alex zmarł nagle 6 września 2007 roku z nieznanych przyczyn. Jego śmierć była całkowitym zaskoczeniem, gdyż papuga nie wykazywała żadnych symptomów choroby, a w dodatku nie była stara – przeciętnie papugi żako żyją w niewoli około 50 lat.
Ostatnie słowa Alexa przed śmiercią brzmiały: „You be good. See you tomorrow. I love you”.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Irene M Pepperberg: The Alex Studies: cognitive and communicative abilities of grey parrots. Harvard University Press, 30 czerwca 2009, s. 448 ss.
