Aletta Henriëtta Jacobs (urodzona 9 lutego 1854 w Sappemeer, zmarła 10 sierpnia 1929 w Baarn) była holenderską lekarką, feministką i pacyfistką, a także pierwszą kobietą, która ukończyła studia medyczne w Holandii. Była również założycielką pierwszej na świecie kliniki kontroli urodzeń, która mieściła się w Amsterdamie.
Dzieciństwo i młodość
Aletta Jacobs przyszła na świat w rodzinie o żydowskich korzeniach. Jej ojciec, Abraham, pracował jako lekarz, a matka, Anna de Jongh, zajmowała się domem. Kiedy miała trzynaście lat, zakończyła naukę w wiejskiej szkole podstawowej i rozpoczęła uczęszczanie do szkoły dla dziewcząt, jedynej dostępnej formy edukacji dla kobiet wówczas w Holandii. W szkole tej nauczano dobrych manier oraz zasad przyjmowania gości, ale po dwóch tygodniach Aletta ją porzuciła. Od tego momentu kształciła się samodzielnie, wieczorami studiując pod okiem ojca języki, takie jak łacina, greka, angielski, francuski i niemiecki. W ciągu dnia pomagała matce w domowych obowiązkach oraz towarzyszyła ojcu w jego wizytach u pacjentów, co utwierdziło ją w przekonaniu, że chce zostać lekarką.
Studia medyczne
W 1871 roku, po zdaniu wymaganych egzaminów i uzyskaniu zgody od premiera Johana Rudolpha Thorbecke’a, Aletta Jacobs jako pierwsza kobieta w Holandii rozpoczęła studia na Uniwersytecie w Groningen. Tytuł doktora nauk medycznych zdobyła na Uniwersytecie Amsterdamskim 8 marca 1879 roku.
Praktyka lekarska
Aletta Jacobs prowadziła swoją praktykę lekarską w centrum Amsterdamu, gdzie dwa razy w tygodniu oferowała bezpłatną pomoc pacjentom. W salach związków zawodowych organizowała zajęcia dla kobiet, ucząc je jak opiekować się noworodkami, dbać o higienę osobistą oraz informując o zdrowotnych konsekwencjach prostytucji.
Działalność społeczna
Jacobs dostrzegła problemy zdrowotne kobiet pracujących w sklepach. Ekspedientki, które przez jedenaście godzin musiały stać, cierpiały z powodu chronicznego bólu pleców. Postanowiła zająć się tym problemem i po wielu latach starań doprowadziła do skrócenia dnia pracy oraz wprowadzenia możliwości siedzenia w trakcie pracy. W czasie swojej praktyki w miejskich szpitalach spotykała kobiety cierpiące na powikłania zdrowotne spowodowane częstymi porodami. Uważając, że lekarz ma obowiązek pomagać pacjentom, zaczęła przepisywać kobietom antykoncepcyjne diafragmy. Następnie otworzyła w Amsterdamie pierwszą na świecie klinikę kontroli urodzeń. W 1899 roku opublikowała wielokrotnie wznawianą książkę o anatomii kobiet dla laików, mając na celu lepsze zrozumienie przez kobiety ich własnej fizjologii i płodności.
Prawa kobiet
W 1883 roku Aletta Jacobs zaczęła walczyć o prawa wyborcze dla kobiet, stając się liderką holenderskich sufrażystek. Po wielu latach starań, w 1919 roku kobiety w Królestwie Niderlandów uzyskały prawa wyborcze. Jacobs była również aktywna w walce o prawo kobiet do edukacji, prawo mężatek do pracy oraz prawo do antykoncepcji i planowanego macierzyństwa. Angażowała się nie tylko w walkę o prawa kobiet w Holandii, ale także w działania Międzynarodowego Sojuszu Kobiet. W 1908 roku współorganizowała IV Międzynarodowy Kongres Sufrażystek w Amsterdamie, a wraz z liderkami światowego ruchu emancypantek, takimi jak Carrie Chapman Catt, podróżowała po świecie, promując ideę praw wyborczych oraz edukacji kobiet.
Pacyfizm
Aletta Jacobs była zdecydowaną przeciwniczką wojen. W przeddzień I wojny światowej współpracowała na rzecz pokoju z, między innymi, późniejszą laureatką Pokojowej Nagrody Nobla, Amerykanką Jane Addams. W 1915 roku Jacobs była jedną z założycielek Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności, która powstała podczas Międzynarodowego Kongresu Kobiet w Hadze.
Przypisy
Bibliografia
Aletta Jacobs: Memories. My Life as an International Leader in Health, Suffrage, and Peace. The Feminist Press at The University of New York, 1996. (ang.). Brak numerów stron w książce
Mineke Bosch: Een onwrikbaar geloof in rechtvaardigheid. Aletta Jacobs 1854 – 1929. Amsterdam: Uitgeverij Balans, 2005. (niderl.). Brak numerów stron w książce
Erika Kuhlman: A to Z of Women in World History. Nowy Jork: Infobase Publishing, 2002. (ang.). Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne
Witryna poświęcona w całości Alecie Jacobs: www.alettajacobs.org. [dostęp 2011-05-06]. (niderl. • ang.).
Aletta Institute for Women’s History: oficjalna strona: www.aletta.nu. [dostęp 2011-05-06]. (ang.).
