Alessandro Achillini di Bologna, znany również jako Alexander Achillinus (urodzony 20 października 1463 w Bolonii, zmarł 2 sierpnia 1512 tamże), był włoskim filozofem renesansowym, który jest uważany za radykalnego awerroistę, co jednak może być przedmiotem różnych interpretacji. Należał do kręgu bolońskich awerroistów i był jednym z najznakomitszych anatomów swojego czasu.
Życie
Był uczniem i komentatorem Mondina, z którym współpracował w słynnej bolońskiej szkole medycznej. Zyskał renomę jako profesor zarówno medycyny, jak i filozofii w Bolonii (w latach 1484-1512, z dwuletnią przerwą na nauczanie w Padwie) i był nazywany „drugim Arystotelesem”. W Padwie zdobył uznanie jako wybitny nauczyciel, co przyczyniło się do pozyskania licznych uczniów, a tym samym wzbudziło wrogość ze strony innego znanego arystotelika, Pietro Pomponazziego, który stosował różne intrygi, aby go oczernić, w tym wyśmiewał jego wygląd, postawę i ubrania. Jego prace filozoficzne zostały wydane w jednym tomie in folio w Wenecji w 1508 roku, a następnie powtórnie wydane z istotnymi dodatkami w latach 1545, 1581 i 1568. Po zamknięciu uniwersytetu w Padwie z powodu wojny, wrócił do Bolonii, gdzie zmarł. Jego grób, znajdujący się w kościele San Martino, jest udekorowany tablicą z epitafium napisanym przez poetę Giana Vitalego.
Jego brat, Giovanni Filoteo Achillini (1466-1533), był autorem dzieła Il Viridario oraz innych tekstów wierszem i prozą, natomiast jego wnuk Claudio Achillini był prawnikiem, który zdobył pewne uznanie jako literat.
Filozof
Achillini był zwolennikiem arystotelizmu w jego awerroistycznej formie (był uznawany za wiernego tłumacza pism Awerroesa) i należał do szkoły awerroistów bolońskich. Bronił także filozofii Ockhama, przyczyniając się do rozwoju renesansowego empiryzmu, co ściśle wiązało się z jego badaniami w dziedzinie medycyny. Jako awerroista pisał liczne komentarze do dzieł Arystotelesa.
Anatom
Achillini nawiązywał do dorobku bolońskiej szkoły medycznej, który znacznie rozwijał. Wyróżnił się przede wszystkim jako ekspert w dziedzinie anatomii. Wśród jego prac znajdują się Corpores humani Anatomia (Wenecja 1516-1524) oraz Anatomicae Annotationes (Bolonia 1520), w których zawarł pierwszy opis kości ucha – młoteczka i kowadełka. Odkrył także na nowo sklepienie układu brzeżnego (fornix) oraz tzw. lejek (infundibulum). Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych badaczy mózgu w XV wieku. Miał również wiele innych odkryć anatomicznych, niezwiązanych z mózgiem; w 1500 roku odkrył Ductus submandibularis, który został ponownie opisany przez Thomasa Whartona w 1656 roku. Odkrył również (w 1503 roku), że w stopie znajduje się tylko siedem kości stępu, czym podważył autorytet Galena, który twierdził, że jest ich dziewięć, co przyczyniło się do rozwoju empirycznych idei renesansu. Uznawany jest za jedną z najwybitniejszych postaci w historii badań nad anatomią człowieka.
Literatura o Achillinim
Józef A. Dobrowolski: Alessandro Achillini – boloński awerroista, w: Przybliżanie przeszłości. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Czesławowi Głombikowi z okazji czterdziestolecia pracy nauczycielskiej.
Linki zewnętrzne
De proportionibus motuum quaestio Achilliniego. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-31)]. (łac.).
Alexāder Achillinus Bononiensis de Chyromantiae principiis et Physionomiae w bibliotece Polona.
