Aleś Arkusz
Aleś Arkusz (właściwie Kozik; biał. Алесь Аркуш; ur. 28 maja 1960 w Żodzinie) to białoruski poeta, prozaik, eseista, krytyk, autor piosenek oraz tłumacz, który publikuje zarówno na Białorusi, jak i w Polsce. Jest członkiem białoruskiego PEN-Centrum.
Życiorys
Urodził się 28 maja 1960 roku w Żodzinie, w obwodzie mińskim Białoruskiej SRR. Ukończył Żodzińskie Technikum Politechniczne oraz Białoruski Państwowy Instytut Gospodarki Narodowej (według innego źródła, w 1987 roku ukończył Białoruską Państwową Akademię Gospodarstwa Wiejskiego). W 1984 roku przyjął literacki pseudonim Aleś Arkusz. Jego pierwsze publikacje pojawiły się w 1986 roku. Od 1987 roku mieszka w Połocku. Był członkiem stowarzyszenia literackiego „Tutejszyja” (pol. Tutejsi). W latach 1989-1996 wydał 6 numerów almanachu literackiego „Kseraks Biełaruski” (pol. Białoruskie Ksero). W 1993 roku założył spółkę wydawniczą „Połackaje lada” oraz Stowarzyszenie Wolnych Literatów, którego liderem i ideologiem pozostaje do dziś. Pełnił także rolę wydawcy i głównego redaktora almanachu „Kałośsie” (pol. Kłosy). W 1997 roku otrzymał stypendium Fundacji Wschodniej im. Jerzego Giedroycia. Jest przewodniczącym komitetu organizacyjnego nagrody literackiej „Hliniany Wiales” i należy do białoruskiego PEN-Centrum.
Twórczość
Aleś Arkusz to autor wierszy, prozy, esejów oraz artykułów krytycznych. Napisał około 10 zbiorów poezji, z których pierwszy, „Wiartannie”, ukazał się w 1988 roku w serii „Biblioteka czasopisma «Maładosć»”. Wśród innych zbiorów znajdują się m.in.: „Kryły pieratworacca u karenni” (1993) oraz „Prywid wiasny” (2003). Oprócz tego napisał trzy zbiory esejów: „Wyprabawańnie razvojem” (pol. „Doświadczenie rozwojem”, 2000), „Askiepki wialikaha malunku” (2007) i „Bryzhałauka” (razem z Barysem Kozikiem, 2009). W październiku 2012 roku ukazała się jego powieść „Palimpsiest”, w której zawarł wspomnienia z wczesnych lat życia w Żodzinie. Arkusz jest również autorem słów do hymnu miasta Połocka oraz piosenek dla zespołów rockowych, takich jak połocka grupa Miascowy Czas i polska białoruskojęzyczna grupa RIMA. Pisze artykuły dla białoruskiej prasy, w tym tygodnika „Nasza Niwa” oraz czasopism „ARCHE” i „Dziejasłou”. Jego prace ukazały się również w polskich czasopismach: „Kartki” (Białystok), „Czas Kultury” (Poznań) oraz „Borussia” (Olsztyn), a także w internetowym czasopiśmie Pobocza.
Aleś Arkusz zajmuje się także tłumaczeniem na język rosyjski, ukraiński i polski.
Opinie
Białoruski pisarz Uładzimir Arłou zauważa, że Aleś Arkusz wprowadził do białoruskiego narodowego kosmosu wiele idei, które zmaterializowały się w różnych projektach, zwracając szczególną uwagę na utworzenie Stowarzyszenia Wolnych Literatów oraz nagrody „Hliniany Wiales”. Arnold Makmilin twierdzi, iż Aleś Arkusz został obdarzony bogatym talentem literackim, łączącym romantyczne i postmodernistyczne skłonności. Siarhiej Szydłouski określa Arkusza jako pierwszego wolnego literata XXI wieku, dodając, że podczas gdy inni się spieszą, on idzie w swoim tempie.
Życie prywatne
Aleś Arkusz jest żonaty i ma dwóch synów.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Алесь Аркуш: Палімпсест. Mińsk: Выдавецтва Галіяфы, 2012, s. 164, seria: Бібліятэка Таварыства Вольных Літаратараў. ISBN 978-985-6906-80-3. (biał.).
