Aleph
Aleph (Automated Library Expandable Program Hebrew University of Jerusalem) to system biblioteczny stworzony przez firmę Ex Libris, który oparty jest na silniku Oracle. Umożliwia on automatyzację procesów obsługi oraz integrację sieci katalogów bibliotecznych. System Aleph obsługuje Unicode i wykorzystuje XML. Obecnie zainstalowano go w ponad 2200 miejscach na całym świecie, w bibliotekach i konsorcjach w ponad 60 krajach.
Biblioteki mają możliwość współdziałania na poziomie centralnego katalogu, co obejmuje m.in. kontrolę dubletów oraz wspólne kartoteki haseł wzorcowych. Umożliwia to także wypożyczanie zbiorów według różnych zasad, w tym rejestrację czytelników na poziomie globalnym i lokalnym.
System oferuje polską wersję interfejsu oraz dokumentacji, a także funkcjonuje polski ośrodek wdrożeniowy.
Architektura systemu
System Aleph, bazujący na Oracle, działa w trybie klient-serwer. Graficzny interfejs użytkownika (GUI) zapewnia przyjazne środowisko pracy. Dzięki własnemu serwerowi WWW, możliwe jest korzystanie z katalogu zdalnie, co obejmuje wyszukiwanie, składanie zamówień na dokumenty oraz przeglądanie własnego konta czytelniczego. Dodatkowo, system dysponuje własnym serwerem Z39.50.
System składa się z trzech głównych warstw:
- Warstwa Usług i Logiki Prezentacji: obejmuje interfejs użytkownika (GUI) oraz klientów Z39.50, które wspierają zdalne wyszukiwanie i pobieranie informacji. Możliwe jest również zaimplementowanie serwera OCLC do importowania danych bibliograficznych oraz serwera SIP-2 do obsługi wypożyczeń samoobsługowych.
- Usługi aplikacyjne: to środkowa warstwa, która obsługuje logikę aplikacji (logikę biznesową) oraz łączy serwery z poziomem bazodanowym Oracle i interfejsem Wejścia/Wyjścia. Obejmuje poziom API, który jest używany do bezpośredniego dostępu do danych i ich przetwarzania.
- Warstwa Usług i Logiki Danych: to najniższa warstwa, która opiera się na systemie Oracle i była wykorzystywana przez Aleph od początku jego istnienia.
Od wersji 16, system Aleph obsługuje język XML, w którym raportowanie oraz operacje na danych wyjściowych opierają się na standardowym szablonie XML Schema. XML jest także używany w ekranach informacyjnych GUI.
Firma Ex Libris oferuje również oprogramowanie X-serwer, które umożliwia zewnętrznym programom bezpośrednią komunikację z Aleph.
Wdrożenia w Polsce
- Biblioteka Politechniki Białostockiej
- Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku
- Biblioteka Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
- Biblioteka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
- Biblioteka Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
- Koszalińska Biblioteka Publiczna
- Biblioteka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
- Biblioteka Uniwersytetu Opolskiego
- Biblioteka Politechniki Rzeszowskiej
- Biblioteka Główna Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
- Biblioteka Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
- Książnica Pomorska w Szczecinie
- Biblioteka Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie
- Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej
- Biblioteka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
- Biblioteka Uniwersytetu SWPS w Warszawie
- Biblioteka Główna Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
- Biblioteka Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie
- Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego
- Biblioteka Rady Ministrów RP
- Biblioteka Sejmowa
- Biblioteka Narodowego Banku Polskiego
- Centralna Biblioteka Rolnicza
- Centralna Biblioteka Statystyczna
- Biblioteka Centralnego Instytutu Ochrony Pracy
- Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Warszawie
- Dolnośląski Zasób Biblioteczny – koordynowany przez Dolnośląską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu. W ramach projektu dołączane są kolejne biblioteki powiatowe, gminne, miejskie i grodzkie z województwa dolnośląskiego. System Aleph jest zainstalowany na centralnym serwerze we Wrocławiu, a bibliotekarze korzystają z klienta systemu na swoich stacjach roboczych. Czytelnicy mają możliwość przeszukiwania katalogu swojej biblioteki lub centralnego katalogu wszystkich bibliotek uczestniczących w projekcie.
- Biblioteka Główna Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
- Biblioteka Politechniki Wrocławskiej
- Biblioteka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
- Biblioteka Pedagogiczna w Górze
