Alenia C-27J Spartan

Alenia C-27J Spartan

Alenia C-27J Spartan to włoski samolot transportowy średniej wielkości, będący rozwinięciem modelu Aeritalia G.222. Został stworzony przez Alenia Aeronautica we współpracy z Lockheed Martin, który wykorzystał doświadczenie zdobyte podczas produkcji C-130J Super Hercules. Z maszyny Lockheeda zapożyczono nowoczesny szklany kokpit oraz wzmocniony wariant śmigieł sześciołopatkowych z silnikami Rolls-Royce AE 2100. W porównaniu do G.222, nowy model ma o 35% większy zasięg oraz o 15% wyższą prędkość, a jego maksymalny udźwig wzrósł z 9 do 11,5 tony. Nazwa samolotu została wzięta z oznaczenia C-27A Spartan, które odnosi się do G.222 w służbie USA.

Historia i zastosowanie

W 2000 roku samolot był oferowany w przetargu Sił Powietrznych RP na zastąpienie An-26. Nie został jednak dopuszczony do negocjacji z powodu braku wymaganych certyfikatów oraz opóźnień w dostawach ze strony Włochów. Ostatecznie zdecydowano się na CASA C-295, który był tańszy o jedną trzecią. Choć C-27J ma lepsze parametry w zakresie udźwigu (o 2 tony więcej), prędkości przelotowej (o 102 km/h większej) oraz wyższej kabiny, C-295 oferuje dłuższą kabinę, większą przestrzeń ładunkową i krótsze wymagania co do długości pasów startowych. Od tego czasu Alenia zdobyła 12 klientów eksportowych na 70 C-27J. Największe zamówienie ze strony USA zostało anulowane z powodu oszczędności, a łącznie wyprodukowano 21 samolotów, w tym 12 dla rodzimych sił powietrznych. Dla porównania, hiszpańska CASA (część koncernu Airbus) od 1999 do 2015 roku zakontraktowała 161 C-295 dla 19 krajów.

Nowa wersja i zastosowanie w gaszeniu pożarów

19 maja 2022 roku producent ogłosił opracowanie nowej wersji samolotu, przeznaczonej do gaszenia dużych pożarów. Model Spartan Fire Fighter wyposażony jest w drugiej generacji modułowy system gaśniczy Modular Airborne FireFighting System II (MAFFS II). System ten obejmuje ciśnieniowy zbiornik, który może pomieścić 8000 litrów wody lub 7600 litrów środka gaśniczego, dyszę wylotową do rozpylenia zawartości oraz drzwi ciśnieniowe. Dodatkowo, wsparcie operacji gaśniczych zapewnia firma Leonardo. Modułowość systemu pozwala na przystosowanie standardowego C-27J do roli Fire Fighter w ciągu 90 minut, a napełnienie zbiorników gaśniczych zajmuje jedynie 8 minut. Samolot ma również możliwość zrzutu w trakcie dwóch podejść.

Użytkownicy

• Australia (10)

Royal Australian Air Force: W 2009 roku wycofano samoloty DHC-4 Caribou, a na początku kolejnej dekady rozpoczęto program Project AIR 8000, mający na celu znalezienie ich następców. Rozważano dwa modele: CASA C-295 oraz C-27J. W 2011 roku amerykański Kongres został poinformowany o prośbie rządu australijskiego o zgodę na zakup 10 maszyn w ramach Foreign Military Sales. Kontrakt został podpisany 31 maja 2012 roku, a wykonawcą była firma L-3 Communications z Teksasu. Pierwszy egzemplarz oblatano 19 grudnia 2013 roku, a 24 czerwca 2015 roku dostarczono pierwszy samolot do Australii. Ostatni z zamówionych egzemplarzy dotarł 18 kwietnia 2018 roku. Samoloty są stacjonowane w RAAF Base Richmond w okolicach Sydney. W latach 2018–2019 przeprowadzono modernizację jednego egzemplarza, a dalsze prace wstrzymano z powodu pandemii COVID-19. 27 października 2022 roku ogłoszono umowę na modernizację pozostałych samolotów.

• Bułgaria (3)

Bułgarskie Siły Powietrzne: Pierwotny kontrakt, podpisany 24 lutego 2006 roku, przewidywał zakup pięciu maszyn z opcją na trzy kolejne. Z powodu problemów finansowych w 2011 roku zakup ograniczono do pięciu samolotów. Pierwszy z zamówionych egzemplarzy odebrano 5 listopada 2007 roku, drugi 15 grudnia 2008 roku, a trzeci 11 marca 2011 roku. Bułgarskie maszyny są wyposażone w opancerzoną kabinę oraz system samoobrony, a ich zadania obejmują transport żołnierzy, ładunków, ewakuację medyczną, przewozy VIP oraz desantowanie spadochroniarzy.

• Czad (2)

Force Aérienne Tchadienne: W 2013 roku zamówiono dwa egzemplarze, które dostarczono w 2013 i 2014 roku.

• Grecja (8)

Polemikí Aeroporía: Zakupiła 12 maszyn w 2003 roku za 272,72 mln USD. Byli to pierwsi użytkownicy tego samolotu, a dostawy rozpoczęły się w 2005 roku, jednak w wyniku cięć zrezygnowano z ostatnich czterech egzemplarzy. Samoloty są częścią eskadry 354 TTS „Pegaz”.

• Kenia (3)

W 2018 roku ujawniono, że kraj zaciągnął kredyt na zakup samolotów C-27J oraz śmigłowców AW139. Dostarczono trzy sztuki w 2020 roku, które zastąpiły DHC-5 Buffalo.

• Litwa (3)

Litewskie Siły Powietrzne: W 2006 roku zakupiono 3 C-27J warte 97,5 mln USD, wszystkie dostarczono do 2009 roku.

• Maroko (4)

Zakupiono 4 C-27J dla marokańskich sił powietrznych za łączną kwotę 130 mln Euro. Kontrakt został podpisany we wrześniu 2009 roku, a pierwszy z zakupionych samolotów dostarczono 7 lipca 2010 roku.

• Meksyk (4)

W 2011 roku zamówiono 4 samoloty dla Fuerza Aérea Mexicana, które dostarczono w latach 2011–2012.

• Peru (2)

Fuerza Aérea del Perú: 18 grudnia 2013 roku zamówiono dwa samoloty, a w 2015 roku zwiększono liczbę do czterech. Pierwszy egzemplarz odebrano w marcu 2013 roku, a drugi w czerwcu 2015 roku. Spartany są częścią Grupo Aéreo Nº 8 i zastępują osiem An-32 oraz dwa An-72 w siłach zbrojnych.

• Rumunia (7)

Forțele Aeriene Române: Negocjacje dotyczące zakupu nowych samolotów transportowych były kontrowersyjne. Już w 2006 roku Alenia Aeronautica została wskazana jako preferowany producent. EADS, oferująca samolot C295M, oskarżyła o nieuczciwe manipulowanie ceną. Protesty sądowe zostały jednak odrzucone, a 7 grudnia 2007 roku zamówiono 7 C-27J za 308 mln USD. Pierwszy samolot odebrano 12 kwietnia 2010 roku, a przynajmniej jeden z nich został przystosowany do misji przeciwpożarowych. Na pokładzie zainstalowano system Guardian, który pozwala na zrzut sześciu 1000-litrowych zbiorników wody, wykonanych z biodegradowalnego materiału. Rumuńskie samoloty służą w 902. Eskadrze Transportowo-Rozpoznawczej (rum. Escadrila 902 Transport Aerian și Recunoaștere).

• Słowacja (2)

Słowackie Siły Powietrzne: Po rozpadzie Czechosłowacji, Słowacja odziedziczyła maszyny An-26 i An-24V. Po katastrofie An-24 podjęto decyzję o wymianie floty transportowej. W grudniu 2008 roku wybrano C-27J, a umowa zakupu została podpisana 29 października 2014 roku. Opóźnienia były spowodowane realizacją innych pilnych zakupów w obszarze obronności. Pozyskano dwa samoloty z opcją zakupu trzeciego, a kontrakt obejmował również wsparcie logistyczne oraz szkolenie personelu. Pierwszy słowacki C-27J oblatano 7 sierpnia 2017 roku, a 24 października tego samego roku samolot dotarł do Słowacji. Siedem dni później został formalnie przyjęty do słowackich sił powietrznych.

• Słowenia (1)

W 2020 roku Ministerstwo Obrony Słowenii postanowiło zakupić pojedynczy egzemplarz C-27J Spartan. Krajowa Komisja Zakupowa rekomendowała jednak zakup dwóch maszyn. 17 listopada 2021 roku minister obrony Słowenii, Matej Tonin, podpisał umowę zakupu jednego egzemplarza z włoskim odpowiednikiem Lorenzo Guerinim. Zakup obejmuje nie tylko samolot, ale także współpracę między krajami w zakresie wsparcia logistycznego, części zamiennych, szkolenia personelu, korzystania z symulatorów, dokumentacji technicznej, procesu certyfikacji oraz modułowego wyposażenia samolotu. Przewidziano moduły gaśniczy, pasażerski, towarowy oraz medyczny do przewozu osób rannych. Samolot ma zastąpić Let L-410 Turbolet, a planowany jest zakup drugiego egzemplarza.

• Stany Zjednoczone (21)

United States Air Force (2010–2014): Planowano pozyskanie 38 C-27J, pierwotna umowa zakładała zakup 54 maszyn dla United States Army i 24 dla USAF (przetarg obejmował 145 samolotów), jednak ostatecznie trafiły one do Air National Guard. Samoloty miały zastąpić Shorts C-23 Sherpa oraz Fairchild C-26 Metroliner. Po dostarczeniu 13 sztuk z dalszych zakupów zrezygnowano z powodu cięć budżetowych, a wyprodukowano jeszcze osiem sztuk, łącznie 21 samolotów przydzielono do dowództwa operacji specjalnych AFSOC oraz straży przybrzeżnej USCG.

179th Airlift Wing; 164th Airlift Squadron, Mansfield, Ohio

United States Special Operations Command (2013-): Zaplanowano siedem sztuk.

United States Coast Guard (2014-): Siedem sztuk w wersji HC-27J.

US Forest Service otrzyma siedem z 14 sztuk, jakie przekazano Coast Guard.

• Turkmenistan (2)

W 2021 roku dostarczono dwa egzemplarze C-27J NG, które zakupiono wraz z sześcioma M-346 Master. Zastąpiły one An-26.

• Włochy (12)

Aeronautica Militare: Wykorzystują 12 maszyn dostarczonych w latach 2007–2009 (z sondą do pobierania paliwa w locie). Jedna sztuka została przebudowana w 2014 roku do wersji uzbrojonej (gunship) MC-27J Praetorian. Łącznie trzy maszyny mają być przebudowane.

• Zambia (2)

W 2017 roku ujawniono, że w 2015 roku Zambia zamówiła dwa Spartany. Dwie sztuki dostarczono w 2019 roku, zastępując BAe 748.

• Azerbejdżan: 8 czerwca 2023 roku Leonardo ujawnił umowę na zakup nieokreślonej liczby C-27J NG.

Podobne samoloty w produkcji

• CASA C-295
• CASA CN-235
• An-32
• An-132
• Ił-112

Przypisy

Bibliografia

C-27J Spartan Tactical Transport Aircraft. airforce-technology.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).