Alemtuzumab

Alemtuzumab to humanizowane przeciwciało monoklonalne, które wytwarzane jest za pomocą rekombinacji DNA. Działa ono przeciwko glikoproteinie błony komórkowej CD52, której masa wynosi od 21 do 28 kD. Jest to przeciwciało klasy IgG1 kappa, zawierające zarówno regiony zmienne, jak i stałe ludzkiego przeciwciała, a także regiony determinujące dopasowanie z mysiego (szczurzego) przeciwciała monoklonalnego. Przybliżona masa cząsteczkowa tego przeciwciała wynosi około 150 kD.

Wskazania

Alemtuzumab jest zalecany dla dorosłych pacjentów cierpiących na aktywną rzutowo-remisyjną postać stwardnienia rozsianego (RRMS), co powinno być potwierdzone zarówno objawami klinicznymi, jak i wynikami diagnostyki obrazowej. Lek, pierwotnie znany jako Campath, a później MabCampath, uzyskał rejestrację w 2001 roku zarówno od FDA, jak i EMA, a jego zastosowanie obejmowało leczenie pacjentów z przewlekłą białaczką limfocytową B-komórkową.

Europejska Agencja Leków klasyfikuje alemtuzumab jako lek pierwszego rzutu w terapii aktywnej, rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego, a w praktyce stosuje się go zarówno jako lek pierwszego, jak i drugiego rzutu. Zarejestrowany jest również jako lek trzeciego rzutu przez amerykańską Agencję Żywności i Leków. W przypadku terapii RRMS, alemtuzumab stosuje się w modelu leczenia eskalacyjnego lub indukcyjnego. W schemacie eskalacyjnym uwzględnia się wskazania oraz zalecaną sekwencję podawania leków, które dzielą się na leki pierwszego, drugiego i trzeciego rzutu. Leczenie eskalacyjne zaczyna się od leku pierwszego rzutu (który jest mniej skuteczny, lecz ma lepszy profil bezpieczeństwa). Jeśli odpowiedź pacjenta na leczenie jest niewystarczająca, przechodzi się na leki o silniejszym działaniu. W terapii indukcyjnej pacjent rozpoczyna leczenie od immunosupresyjnego leku o wysokiej skuteczności, który ma na celu szybkie i radykalne zahamowanie postępu choroby, a następnie wprowadza się leczenie podtrzymujące oparte na bezpieczniejszym leku.

Mechanizm działania

Alemtuzumab wiąże się z antygenem CD52, który występuje w dużych ilościach na powierzchni limfocytów T (CD3+) oraz limfocytów B (CD19+), a także, w mniejszych ilościach, na komórkach NK, monocytach i makrofagach. Ilość antygenu CD52 na neutrofilach, komórkach plazmatycznych oraz komórkach macierzystych szpiku kostnego jest niewielka lub trudna do wykrycia. Działanie alemtuzumabu polega na lizie zależnej od przeciwciał oraz lizę zależnej od dopełniacza, które następują po związaniu z powierzchnią limfocytów T i B. Lek podaje się dożylnie w dawce 12 mg na dobę przez 5 dni, następnie po 12 miesiącach w tej samej dawce przez 3 dni. Ze względu na sposób dawkowania co 12 miesięcy, alemtuzumab stosuje się jako typowe leczenie indukcyjne, a jego skuteczność w terapii rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego została potwierdzona poprzez zmniejszenie rocznego wskaźnika rzutów oraz redukcję ryzyka narastania niesprawności.

Częste działania niepożądane

== Dalsze badania kliniczne ==

Aktualnie prowadzone są intensywne badania kliniczne dotyczące alemtuzumabu w kontekście stwardnienia rozsianego oraz transplantacji (płuca, nerki, szpik). Lek ten był również rekomendowany jako element terapii w przypadku uogólnionego chłoniaka skóry z limfocytów T (takiego jak ziarniniak grzybiasty czy zespół Sézary’ego).

Przypisy

Bibliografia

T.H. Brannagan, S.K. Patterson. Alemtuzumab: the future of chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy treatment?. „Expert Rev Clin Immunol”. 6 (3), s. 319–321, maj 2010. DOI: 10.1586/eci.10.23. PMID: 20441416.

B. Bielekova, B.L. Becker. Monoclonal antibodies in MS: mechanisms of action. „Neurology”. 74 Suppl 1, s. S31–S40, styczeń 2010. DOI: 10.1212/WNL.0b013e3181c97ed3. PMID: 20038761.

F. Di Pauli, T. Berger, M. Reindl. Monoclonal antibodies in the treatment of multiple sclerosis. „Curr Med Chem”. 16 (36), s. 4858–4868, 2009. PMID: 19929782.

P.S. Rommer, O. Stüve, R. Goertsches, E. Mix i inni. Monoclonal antibodies in the therapy of multiple sclerosis: an overview. „J Neurol”. 255 Suppl 6, s. 28–35, grudzień 2008. DOI: 10.1007/s00415-008-6006-x. PMID: 19300957.