Alembik
Alembik (łac. alembicus) to historyczny sprzęt laboratoryjny, który ma formę szklanego lub metalowego zbiornika z szyjką, w której umieszczano korek lub specjalną głowicę z wygiętą rurką. Jego głównym zastosowaniem była destylacja prosta.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, że wynalezienie alembiku przypisuje się Dżabir Ibn Hajjanowi około roku 800, to urządzenie było znane greckim alchemikom znacznie wcześniej, przynajmniej kilkaset lat przed tym okresem. Opisał je na przykład Aleksander z Afrodyzji, który żył na przełomie II i III wieku. W średniowieczu alembik był szeroko stosowany.
Podstawowym procesem rozdzielczym realizowanym w alembiku była destylacja z parą wodną. Do naczynia wlewano wodę oraz dodawano suche lub świeże surowce roślinne, takie jak kwiaty róży, lub inne składniki. W trakcie długotrwałego gotowania woda odparowywała, a składniki lotne, takie jak para wodna i olejki eteryczne, wydobywały się z mieszanki. Proces ten zachodził w temperaturze nieprzekraczającej 100 °C. Po schłodzeniu w odbieralniku tworzyła się mieszanina, składająca się z dwóch frakcji: wody oraz pływających na jej powierzchni olejków. W ten sposób uzyskiwano m.in. olejki lecznicze i perfumeryjne, które następnie rozdzielano w rozdzielaczu.
Alembik był także wykorzystywany do destylacji cieczy bez użycia wody.
Skraplanie mieszaniny w odbieralniku przebiega sprawniej, gdy jest on schładzany zimną wodą. Z biegiem czasu pierwotne rozwiązanie zastąpiono chłodnicą podłączoną do przewodu łączącego alembik z odbieralnikiem.
W przeszłości termin alembik odnosił się również do domowo przygotowywanej wódki, której składnikami były spirytus, woda oraz mocno przypalony cukier. Obecnie tego typu wódkę określa się jako „przepalanka” lub „przypalanka”.
Alembik znajduje zastosowanie także w destylacji wina, co pozwala na uzyskanie takich trunków jak koniak, winiak czy brandy, a także innych destylatów owocowych, jak calvados czy rakija.
Uproszczony model alembiku, który ma formę jednoczęściowego naczynia, określany jest jako retorta.
== Przypisy ==
