Aleksy Toth
Aleksy Toth, znany również jako Aleksiej Gieorgjewicz Towt (urodzony 18 marca 1854 w okolicach Preszowa, zmarł 7 maja 1909 w Wilkes-Barre), był kapłanem greckokatolickim, a później prawosławnym, oraz świętym w Cerkwi prawosławnej. Był inicjatorem masowych konwersji na prawosławie wśród wyznawców katolicyzmu wschodnich obrządków w Stanach Zjednoczonych.
Życiorys
Urodził się w rodzinie kapłana greckokatolickiego, Jerzego Totha, oraz jego żony Cecylii. Ukończył studia teologiczne w Preszowie, a następnie ożenił się z Rozalią Mihalicz. W 1878 roku przyjął święcenia kapłańskie w obrządku greckokatolickim. Po dwuletniej pracy jako proboszcz został skierowany do kancelarii biskupiej w Preszowie. W tym czasie zmarła jego żona oraz jedyne dziecko. W 1881 roku ks. Aleksy Toth został rektorem seminarium duchownego w Preszowie, gdzie do 1889 roku wykładał prawo kanoniczne oraz historię Kościoła. W 1889 roku został wysłany na misję do Minneapolis, gdzie miał wspierać duszpastersko imigrantów ze wschodnich Austro-Węgier, wyznania greckokatolickiego.
Po spotkaniu z rzymskokatolickim biskupem Minneapolis, Johnem Irelandem, ks. Toth doszedł do wniosku, że wyznawcy wschodnich obrządków katolickich są dyskryminowani przez biskupów rzymskokatolickich. Biskup Ireland zakazał katolikom obrządku łacińskiego uczestnictwa w nabożeństwach ks. Totha. Po bezskutecznych apelach do biskupa Preszowa oraz do Rzymu kapłan zdecydował się na konwersję na prawosławie. W marcu 1891 roku skontaktował się z hierarchą Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, Włodzimierzem (Sokołowskim-Awtonomowem), przed którym złożył prawosławne wyznanie wiary razem z 405 parafianami. Przeniósł się do Wilkes-Barre, dużego ośrodka emigrantów z Europy Wschodniej, gdzie kontynuował swoje działania na rzecz konwersji katolików obrządku wschodniego na prawosławie, pisząc w tym celu pracę zatytułowaną Where To Seek The Truth?.
W trakcie swojej działalności w Wilkes-Barre ks. Aleksy Toth przyjął do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego około 15 tysięcy konwertytów z katolicyzmu obrządku wschodniego. Car Mikołaj II uhonorował go za tę działalność Orderem Świętej Anny, a ówczesny biskup Aleutów i Alaski, Tichon (Bieławin), nadał mu Order św. Aleksandra Newskiego oraz Order św. Włodzimierza za wybitne osiągnięcia w służbie kapłańskiej.
Zmarł w 1909 roku i został pochowany w monasterze św. Tichona Zadońskiego w South Canaan.
Kult
Kościół Prawosławny w Ameryce kanonizował ks. Aleksego Totha 29 maja 1994 roku, nadając mu jednocześnie tytuł Wyznawcy i Obrońcy Prawosławia w Ameryce.
Jego wspomnienie w Cerkwi prawosławnej obchodzone jest dwukrotnie:
- 24 kwietnia/7 maja, co odpowiada 7 maja według kalendarza gregoriańskiego
- druga niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych amerykańskich)
- trzecia niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych galicyjskich, w Ukraińskim Kościele Prawosławnym)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
G. A. Grey, Portrety świętych Ameryki, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2003, ss. 49-52
Święty Aleksy Toth na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
Zobacz też
Arseniusz (Czechowcew)
