Aleksy Sylvius, znany również jako Aleksy Sylwiusz Polonus oraz Leśniak (ur. 1 czerwca 1593, zm. około 1656) był polskim astronomem i duchownym katolickim.
Życiorys
Początkowe lata edukacji spędził w Lesznie, a po 1610 roku kontynuował naukę w kolegium jezuitów w Kaliszu. Już około 1613 roku stał się bliskim współpracownikiem belgijskiego jezuity i astronoma Karola Malaperta. Razem z Szymonem Peroviusem prowadził obserwacje plam słonecznych, przy użyciu lunety, co było po raz pierwszy zastosowane na polskich ziemiach.
Współpraca Sylviusa z Malapertem trwała przez następne kilkanaście lat. W czasie pobytu w Kaliszu prawdopodobnie przyjął święcenia kapłańskie, jednak pozostał księdzem diecezjalnym, nie przystępując do jezuitów. Około 1617 roku Malapert wyjechał do Belgii, aby objąć posadę wykładowcy matematyki na uniwersytecie w Douai, a Sylvius towarzyszył mu w tej podróży lub wyjechał niedługo później. W Douai kontynuowali swoje astronomiczne obserwacje, a Sylvius zdobył europejską renomę w dziedzinie mechaniki precyzyjnej. W 1630 roku otrzymał nominację na wykładowcę w cesarskim kolegium jezuitów w Madrycie. Tam miał towarzyszyć Malapertowi, który został powołany na katedrę matematyki przez króla Filipa IV, lecz Belg zmarł w drodze. W trakcie swojego około ośmioletniego pobytu w Hiszpanii Sylvius potwierdził swoje umiejętności jako konstruktor modeli astronomicznych, budując m.in. sferę Archimedesa (1634).
W 1638 roku Sylvius osiedlił się na około dziesięć lat w benedyktyńskim klasztorze w Anchin koło Douai. Tam pracował nad traktatem dotyczącym kalendariografii oraz budował różne instrumenty astronomiczne, w tym planetarium w 1642 roku. Zajmował się również poszukiwaniem praktycznych zastosowań fizyki.
Około 1650 roku powrócił do Polski, najprawdopodobniej w towarzystwie kasztelana kaliskiego Jakuba Hieronima Rozdrażewskiego, osiedlając się w Krotoszynie. W 1651 roku opublikował w Lesznie traktat Lunae circulares periodi, który był jego jedyną znaną publikacją. Dołączył do niego Rozprawę o kwadraturze koła, w której z zastosowaniem zaawansowanej algebry i elementów kombinatoryki analizował teorię proporcji.
Późniejsze losy Sylviusa są nieznane, zmarł prawdopodobnie około 1656 roku.
Bibliografia
Historia nauki polskiej (pod redakcją Bogdana Suchodolskiego), tom VI: Dokumentacja bio-bibliograficzna, indeks biograficzny tomu I i II (opracował Leszek Hajdukiewicz), Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974, s. 666
Słownik biograficzny matematyków polskich (pod redakcją Stanisława Domoradzkiego, Zofii Pawlikowskiej-Brożek, Danuty Węglowskiej), Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, Tarnobrzeg 2003, s. 235
