Aleksy Prusinowski
Aleksy Prusinowski (ur. 13 lipca 1819 w Gostyniu, zm. 14 lutego 1872 w Poznaniu) był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego w Poznaniu w 1848 roku, polskim działaczem społecznym, duchownym katolickim, kaznodzieją oraz publicystą.
Życiorys
Był synem Antoniego i Agnieszki z domu Szczytowskich. Edukację rozpoczął w gimnazjach w Lesznie i Poznaniu, a następnie kontynuował studia w seminarium duchownym w Poznaniu. W 1844 roku obronił doktorat z filozofii po dalszych studiach we Fryburgu i Berlinie. W tym samym roku uzyskał uprawnienia nauczycielskie i rozpoczął pracę w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po trzech latach, wskutek konfliktów z przełożonymi dotyczących patriotycznej interpretacji „Konrada Wallenroda”, został zwolniony z pracy nauczycielskiej. Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1845 roku zajął się pracą duszpasterską w farze w Poznaniu, gdzie zyskał uznanie jako kaznodzieja.
Wkrótce stał się aktywnym uczestnikiem wydarzeń Wiosny Ludów w Wielkopolsce. Był członkiem Komitetu Narodowego, zastępcą członka tajnego Rządu Narodowego oraz współtwórcą Ligi Polskiej. W latach 1849–1852 po raz pierwszy zasiadał w sejmie pruskim. Angażował się w działalność wielu instytucji i organizacji społecznych, w tym Towarzystwa Pedagogicznego (i jego organu „Szkoła Polska”), Towarzystwa Pomocy Naukowej, komitetu Domu Sierót Katolickich oraz Towarzystwa św. Wincentego a Paulo. Szczególnie znaczącą rolę odgrywał jako redaktor i publicysta pism ludowych „Wielkopolanin” i „Wiarus” (do 1850), stanowiących polskie odpowiedzi na prorządowy „Przyjaciel Chłopów”. W czerwcu 1849, po rezygnacji Karola Libelta, został wybrany do Sejmu Pruskiego. Wraz z innymi posłami z Wielkopolski, na znak protestu przeciwko postanowieniom konstytucji pruskiej, które nie uwzględniały praw społeczności polskiej, złożył mandat 5 lutego 1850. Ponownie został wybrany do Sejmu 16 marca 1850 roku.
W 1853 roku ks. Prusinowski osiedlił się w Grodzisku Wielkopolskim. Jako proboszcz miejscowej parafii zrealizował odbudowę zabytkowego kościoła oraz dbał o poziom edukacji. Wielokrotnie zapraszano go na uroczystości o charakterze religijno-narodowym, gdzie wygłaszał przemówienia na manifestacjach ku czci wybitnych Polaków; zyskał przydomek „wielkopolskiego Skargi”. W latach 1861–1863 ponownie pełnił mandat poselski w sejmie pruskim, działając jako polityk na rzecz katolickich konserwatystów i zwalczając liberalne poglądy.
W latach 1860–1866 był redaktorem „Tygodnika Katolickiego”, który stał się platformą dla jego poglądów politycznych oraz narodowych, co narażało go na represje ze strony władz pruskich. Utracił redakcję „Tygodnika” po konflikcie z kurią archidiecezjalną. Napisał także broszury o tematyce narodowej, m.in. „Język polski w Wielkim Księstwie Poznańskim wobec prawa pruskiego” (1861) oraz wydawał dzieła pisarzy religijnych (m.in. Skargi). Zmarł i został pochowany w Grodzisku Wielkopolskim.
Przypisy
Bibliografia
Aleksy Prusinowski. W: Zdzisław Grot: Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa–Poznań: PWN, 1981. ISBN 83-01-02722-3. Brak numerów stron w książce.
Linki zewnętrzne
Dzieła Aleksego Prusinowskiego w bibliotece Polona
