Aleksy Makrembolita – XIV-wieczny poeta bizantyński pochodzący z Tesaloniki, znany jako autor Rozmowy między bogaczem a żebrakiem.
Aleksy Makrembolita tworzył w XV wieku w Tesalonice i był częścią grupy bizantyńskich intelektualistów, którzy pisali mowy na potrzeby dworu cesarskiego oraz pracowali jako urzędnicy państwowi. W porównaniu do swoich współczesnych, z większym realizmem postrzegał zachodzące zmiany, zwłaszcza w kontekście sukcesów tureckich. Uważał, że zawalenie się kopuły kościoła Hagia Sophia w 1346 roku było znakiem nadchodzącego końca świata, mimo że konstrukcję szybko naprawiono. Krytykował Bizantyńczyków za ich grzeszną chciwość i niemoralne zachowanie.
Rozmowa między bogaczem a żebrakiem to dialog, w którym dwie postacie reprezentują odmienne stany społeczne. Przedstawiciel ubogich krytykuje bogaczy za ich liczne wady: chciwość, przywłaszczanie dóbr, niepohamowane dążenie do powiększania swojego majątku oraz stawianie wartości materialnych ponad duchowymi. Z kolei Bogacz oskarża Biedaka i jemu podobnych o przyczynianie się do takich zjawisk jak złodziejstwo, pijaństwo, rozwiązłość, oszczerstwa, zawiść oraz morderstwa. Biedak zauważa, że bogactwo i ubóstwo są w dużej mierze kwestią przypadku – jedni mają wiedzę, umiejętności oraz bogatych krewnych, a inni nie. Oburza go to, że ubodzy są szykanowani: niechęć do wspólnego siedzenia przy stole, do rozmowy, a także brak akceptacji dla małżeństw między bogatymi a biednymi. Biedak twierdzi, że dzielenie bogactwa mogłoby doprowadzić do zniknięcia ubóstwa, ponieważ mieszanie przeciwieństw przynosi, co zaskakujące, zbawienny efekt. W swojej wypowiedzi Biedak ukazuje wyraźne kontrasty: z jednej strony luksusowe potrawy i wyborne wina, bogate ubrania, eleganckie rezydencje i dobrzy lekarze, a z drugiej skromny chleb, kwaśne wino, brudny i pełen wszy płaszcz oraz brak ochrony przed kaprysami pogody. Bogatych grzebie się w wystawnych grobowcach, przy akompaniamencie psalmów, śpiewów, świec oraz lamentów bliskich i zawodowych płaczek. Biedak z kolei ma jedynie skromny pochówek, który prowadzi do wspanialszej formy zmartwychwstania. Oskarża Bogacza o to, że Żydzi i muzułmanie lepiej dbają o swoich współbraci niż zamożni chrześcijanie, i dlatego, nie naśladując Chrystusa, nie zasługują na nagrody w życiu przyszłym.
Przypisy
Bibliografia
J. Herrin: Bizancjum. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2009. ISBN 978-83-7510-227-7. Brak numerów stron w książce.
G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 441. ISBN 978-83-01-15268-0.
