Aleksy I – Życiorys i Działalność
Aleksy, znany jako Siergiej Władimirowicz Simanski (urodzony 15 października?/27 października 1877 w Moskwie, zmarł 17 kwietnia 1970 w Pieriediełkinie), był 13. prawosławnym patriarchą Moskwy i całej Rusi, pełniącym funkcję zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego od 1945 do 1970 roku.
Pochodził z rodziny arystokratycznej. Ukończył studia prawnicze na Moskiewskim Uniwersytecie Cesarskim oraz teologiczne w Moskiewskiej Akademii Duchownej. W 1901 roku, będąc na II roku Akademii, złożył wieczyste śluby mnisze, przyjmując imię Aleksy. Pracował jako inspektor w seminariach duchownych w Pskowie, Tule i Nowogrodzie w latach 1904-1913. 28 kwietnia 1913 roku został wyświęcony na biskupa pomocniczego eparchii nowogrodzkiej z tytułem biskupa tichwińskiego. W 1921 roku objął stanowisko biskupa jamburskiego, wikariusza eparchii piotrogrodzkiej. Rok później z powodu wrogiej postawy wobec probolszewickiego ruchu Żywej Cerkwi został skazany na trzyletnią zsyłkę do Kazachstanu. Po powrocie w 1926 roku, objął tymczasowo eparchię nowogrodzką, a od 1933 roku pełnił również funkcję metropolity leningradzkiego.
W czasie II wojny światowej dobrowolnie pozostał w oblężonym Leningradzie, podnosząc morale mieszkańców i organizując zbiórki pieniędzy na wsparcie dla ZSRR. W 1943 roku wziął udział w spotkaniu hierarchów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego ze Stalinem, co przyczyniło się do złagodzenia represji wobec Cerkwi. W 1945 roku został wybrany na patriarchę moskiewskiego, koncentrując się na konsolidacji Kościoła i odbudowie jego struktur po okresie prześladowań. Zgodził się na wystąpienia zagraniczne, podczas których bronił polityki ZSRR. W 1958 roku, w obliczu nowej kampanii antyreligijnej, bezskutecznie starał się zabezpieczyć Rosyjski Kościół Prawosławny przed utratą parafii i szkół teologicznych.
Pełnił funkcję patriarchy przez 25 lat, co czyni go najdłużej urzędującym patriarchą w historii.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Aleksy I pochodził z rodziny szlacheckiej. Jego ojciec, Władimir Andriejewicz Simanski, należał do rodu szlacheckiego z XVII wieku, a matka, Olga Aleksandrowna, była córką kapitana lejbgwardii. Urodził się w Moskwie jako pierwsze dziecko w rodzinie. Dziesięć dni po narodzinach został ochrzczony, otrzymując imię Siergiej na cześć Sergiusza z Radoneża. Miał młodszych braci i siostrę, a dzieci Simanskich były wychowywane w duchu religijnym. Siergiej rozpoczął naukę w Łazariewskim Instytucie Języków Wschodnich, a później uczęszczał do Cesarskiego Liceum im. cesarzewicza Mikołaja, które ukończył z wyróżnieniem.
W 1896 roku, po uzyskaniu świadectwa dojrzałości, poprosił ojca o zgodę na studia teologiczne, zamiast prawa, co zostało początkowo odrzucone. W związku z tym studiował prawo na Moskiewskim Uniwersytecie Cesarskim. Po odbyciu służby wojskowej w 7 Samogickim pułku grenadierów, w 1900 roku zrezygnował z wojska w stopniu chorążego.
Studia teologiczne
W jesieni 1900 roku rozpoczął studia teologiczne w Moskiewskiej Akademii Duchownej, gdzie uzyskał niskie wyniki w pierwszym roku. Pragnął złożyć śluby mnisze, co udało mu się w 1901 roku, przyjmując imię Aleksy. Po ukończeniu Akademii w 1904 roku z tytułem kandydata nauk teologicznych, podjął pracę w jednej z uczelni teologicznych.
Praca w szkołach teologicznych
W 1904 roku został inspektorem seminarium duchownego w Pskowie, a następnie w Tule, gdzie angażował się w życie duchowe i organizacyjne szkoły. W 1911 roku przeniósł się do eparchii nowogrodzkiej, gdzie nadzorował seminarium i monaster.
Biskup
Biskup pomocniczy eparchii nowogrodzkiej
28 marca 1913 roku został nominowany na biskupa tichwińskiego. Jako biskup Aleksy kierował eparchią nowogrodzką, organizując remonty cerkwi i działania duszpasterskie. Po rewolucji lutowej zaapelował do wiernych o podporządkowanie się nowemu rządowi.
Biskup pomocniczy eparchii piotrogrodzkiej
Po obawach związanych z aresztowaniem, został przeniesiony do eparchii piotrogrodzkiej, gdzie objął tymczasowy zarząd eparchii. Podczas swojego zarządzania sprzeciwiał się ruchowi Żywej Cerkwi.
Działalność w eparchii nowogrodzkiej
W 1926 roku wrócił do Leningradu, gdzie objął tytuł arcybiskupa tichwińskiego oraz stał się członkiem Tymczasowego Patriarszego Świętego Synodu. Uczestniczył w oficjalnych spotkaniach z władzami radzieckimi, broniąc Kościoła przed represjami.
Działalność w okresie II wojny światowej
Metropolita Aleksy w czasie II wojny światowej mobilizował wiernych do obrony ZSRR, organizując zbiórki i wzywając do modlitwy. Jego działania przyczyniły się do poprawy wizerunku Cerkwi w oczach władz.
Patriarcha moskiewski i całej Rusi
1945–1956
W lutym 1945 roku został wybrany na patriarchę moskiewskiego i całej Rusi. Jego głównym celem była odbudowa Kościoła po okresie prześladowań. Wspierał politykę ZSRR i uczestniczył w spotkaniach z władzami.
Zmiany jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego po II wojnie światowej
W czasie jego kadencji, Kościół nawiązał kontakty z innymi wyznaniami oraz podejmował dialog ekumeniczny. Aleksy I odnawiał relacje z Kościołem katolickim oraz innymi cerkwiami prawosławnymi.
1958–1964
Po objęciu władzy przez Nikitę Chruszczowa, Aleksy I liczył na poprawę sytuacji Kościoła, jednak zastał nową kampanię antyreligijną. W wyniku tego wiele cerkwi zostało zamkniętych, a Kościół musiał zmagać się z represjami.
1964–1970
Po odsunięciu Chruszczowa, sytuacja Kościoła uległa poprawie, lecz Aleksy I nie odzyskał utraconych świątyń. Jego ostatnie decyzje obejmowały nadanie autokefalii Kościołowi Prawosławnemu w Ameryce.
Śmierć i pogrzeb
Patriarcha Aleksy I zmarł 17 kwietnia 1970 roku. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce w ławrze Troicko-Siergijewskiej, a w ceremonii uczestniczyli hierarchowie oraz przedstawiciele innych Kościołów.
Odznaczenia
Aleksy I otrzymał wiele odznaczeń, w tym:
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1946, 1952, 1962, 1967)
- Medal za Obronę Leningradu (1943)
- Medal za Ofiarną Pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945 (1946)
- Order Świętego Równego Apostołom Księcia Włodzimierza (1961)
W 1949 roku został doktorem honoris causa Moskiewskiej Akademii Duchownej i posiadał również wysokie odznaczenia autokefalicznych Kościołów prawosławnych oraz innych organizacji.
Upamiętnienie
Na terenie Ławry Troicko-Siergijewskiej znajduje się izba pamięci Aleksego I, a 5 grudnia 2007 roku odsłonięto tablicę ku jego czci na domu, w którym się urodził.
