Aleksis Tsipras (gr. Αλέξης Τσίπρας, wym. [ɐˈle̞.ksis ˈt͡siprɐs]; urodził się 28 lipca 1974 roku w Atenach) to grecki polityk, który od 2008 do 2023 roku był liderem Koalicji Radykalnej Lewicy (Syriza). Pełnił funkcję deputowanego w Parlamencie Grecji, a także był premierem Grecji od stycznia do sierpnia 2015 oraz od września 2015 do lipca 2019. Dodatkowo, od października 2018 do lutego 2019 roku zajmował stanowisko ministra spraw zagranicznych.
Życiorys
Działalność do 2015
Aleksis Tsipras pochodzi z rodziny zamożnego przedsiębiorcy budowlanego, który uzyskiwał kontrakty publiczne, między innymi w czasie junty czarnych pułkowników. Ukończył inżynierię lądową na Politechnice Ateńskiej (NTUA) oraz zdobył wykształcenie podyplomowe z zakresu planowania przestrzennego. W czasie studiów był członkiem rady studenckiej swojego wydziału oraz jego reprezentantem w senacie uczelni. W latach 1995-1997 działał w radzie centralnej narodowego związku studentów EFEE. Po ukończeniu studiów pracował jako inżynier w branży budowlanej i zajmował się planowaniem przestrzennym dla miasta Ateny.
Zaangażowanie w politykę rozpoczął w młodym wieku, wstępując w wieku 15 lat do młodzieżówki Komunistycznej Partii Grecji. Rok później stał na czele strajku okupacyjnego w swojej szkole, w trakcie którego uczniowie sprzeciwiali się proponowanej reformie edukacji. W szkole poznał swoją przyszłą partnerkę. Po rozłamie w partii komunistycznej w latach 90. dołączył do nowo utworzonej partii Sinaspismos. W maju 1999 roku objął stanowisko sekretarza organizacji młodzieżowej tego ugrupowania, które pełnił do marca 2003. W tym okresie aktywnie uczestniczył w protestach o charakterze antyglobalistycznym i antyliberalnym.
W grudniu 2004 roku został wybrany do centralnego komitetu politycznego oraz sekretariatu politycznego Synaspismós, gdzie odpowiadał za sprawy młodzieży i edukacji. W wyborach lokalnych w 2004 roku kandydował na burmistrza Aten jako reprezentant Koalicji Radykalnej Lewicy stworzonej przez jego partię. W głosowaniu zajął trzecie miejsce, zdobywając 10,5% głosów, co przyczyniło się do zwiększenia jego rozpoznawalności na poziomie krajowym. 10 lutego 2008 roku został nowym przewodniczącym Synaspismós, co uczyniło go liderem Syrizy.
W wyborach parlamentarnych w 2009 roku zdobył mandat deputowanego, a pod jego przewodnictwem Syriza uzyskała około 5% głosów. Po wyborach stanął na czele klubu parlamentarnego koalicji, liczącego 13 mandatów. Od tego momentu z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w kolejnych wyborach: w maju 2012, czerwcu 2012, styczniu 2015 i wrześniu 2015. W przedterminowych wyborach w maju 2012, zorganizowanych w czasie kryzysu gospodarczego, Syriza zajęła drugie miejsce, zdobywając 52 mandaty. 7 maja przewodniczący zwycięskiej Nowej Demokracji, Andonis Samaras, zrezygnował z formowania rządu, a prezydent Karolos Papulias powierzył to zadanie Aleksisowi Tsiprasowi, które jednak zakończyło się niepowodzeniem, pozostawiając jego ugrupowanie w opozycji.
W maju 2012 roku Syriza złożyła wniosek do Sądu Najwyższego o zarejestrowanie jej jako jednolitej partii politycznej, z Aleksisem Tsiprasem na czele.
Działalność od 2015
W styczniu 2015 roku Syriza zdobyła 144 miejsca w 300-osobowym parlamencie. 26 stycznia 2015 roku Aleksis Tsipras stanął na czele nowego rządu Grecji, współtworząc koalicję z prawicowym ugrupowaniem Niezależni Grecy. W lipcu 2015 roku zainicjował referendum, w którym obywatele opowiedzieli się przeciwko porozumieniu z międzynarodowymi wierzycielami. W tym samym miesiącu większość deputowanych Syrizy zagłosowała za ustawą o reformach oszczędnościowych, które były warunkiem uzyskania kolejnej pomocy finansowej dla Grecji. Jednakże przeciwko temu głosowali m.in. były minister finansów Janis Warufakis, minister energetyki Panajotis Lafazanis oraz przewodnicząca parlamentu Zoi Konstandopulu. W sierpniu 2015 roku Panajotis Lafazanis rozpoczął tworzenie nowego ugrupowania pod nazwą Jedność Ludowa, do którego przyłączyło się 25 posłów Syrizy. W konsekwencji 20 sierpnia 2015 roku Aleksis Tsipras podał się do dymisji z funkcji premiera. Siedem dni później na stanowisku zastąpiła go Wasiliki Tanu, kierując rządem tymczasowym. W przedterminowych wyborach we wrześniu Syriza zdobyła 145 mandatów. 21 września Aleksis Tsipras powrócił na stanowisko premiera, a dwa dni później jego nowy rząd zaczął działać.
W październiku 2018 roku, po odejściu z rządu Nikos Kodziasa, objął dodatkowo funkcję ministra spraw zagranicznych (w lutym 2019 na czele MSZ stanął Jeorjos Katrungalos). Po porażce Syrizy w wyborach regionalnych i europejskich w 2019 roku ogłosił przedterminowe wybory krajowe. W wyniku głosowania w lipcu tego samego roku utrzymał mandat poselski, jednak jego partia wyraźnie przegrała z Nową Demokracją. 8 lipca 2019 roku zakończył swoją kadencję jako premier, a jego następcą został lider ND Kiriakos Mitsotakis.
W maju 2023 oraz czerwcu 2023 roku ponownie został wybrany do parlamentu. Krótko po ostatnich wyborach, w których Syriza odnotowała dodatkowy spadek poparcia, zrezygnował z pozycji lidera partii.
Życie prywatne
Partnerką życiową Aleksisa Tsiprasa jest Peristera Baziana, z którą ma dwóch synów. Jego charakterystycznym elementem publicznego wizerunku stało się unikanie noszenia krawatów.
Przypisy
