Aleksiej Dmitrijewicz Szyrinkin (ros. Алексей Дмитриевич Ширинкин, ur. 24 lutego?/8 marca 1897 w Nytwie, zm. 8 lutego 1938 w Moskwie) był rosyjskim lotnikiem wojskowym oraz pilotem doświadczalnym.
Życiorys
Urodził się w rodzinie kowala. Po ukończeniu szkoły podstawowej, w jesieni 1912 roku rozpoczął naukę w szkole realnej, której jednak nie dokończył. W jesieni 1914 roku przeniósł się do Piotrogrodu, gdzie mieszkał jego starszy brat, a następnie wstąpił do szkoły lotnictwa wojskowego, którą ukończył z wyróżnieniem wiosną 1915 roku. Został skierowany na front I wojny światowej jako pilot myśliwski, służąc w I oddziale myśliwskim na Froncie Południowo-Zachodnim jako starszy podoficer. W maju 1916 roku, w rejonie Mińska, stoczył walkę z sześcioma wrogimi myśliwcami, zestrzeliwując jeden z nich. 10 i 13 września 1917 roku odniósł kolejne zwycięstwa w walkach powietrznych. Za swoje zasługi w trakcie I wojny światowej został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego we wszystkich czterech klasach, a także Orderem Świętego Włodzimierza IV klasy z Mieczami oraz Orderem Świętej Anny I klasy.
Po przejęciu władzy przez bolszewików w Rosji wstąpił do Armii Czerwonej, a w 1919 roku objął dowództwo 1 eskadry lotniczej stacjonującej w Borysowie. Uczestniczył w wojnie domowej, zestrzeliwując pięć wrogich samolotów. Za swoje osiągnięcia w tej wojnie został odznaczony dwoma Orderami Czerwonego Sztandaru, a także otrzymał złoty zegarek imienny oraz nagrodę pieniężną w wysokości 15 000 rubli.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej brał udział w walkach z lotnikami 14 eskadry wywiadowczej.
4 maja 1920 roku polska załoga w składzie: sierż. pil. Władysław Bartkowiak oraz pchor. obs. Józef Klicze, podczas próby zestrzelenia balonu obserwacyjnego na uwięzi, została zestrzelona przez trzy myśliwce bolszewickie. Obaj lotnicy zginęli i zostali uroczyście pochowani przez sowieckich lotników.
Po wojnie Szyrinkin kontynuował swoją karierę w lotnictwie, obejmując m.in. dowództwo 4 Dywizjonu Lotniczego oraz 7 Eskadry Wojskowych Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Na polecenie Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR utworzył 2 Eskadrę Lotniczą na terytorium Ukraińskiej SRR i zajął się szkoleniem młodych pilotów. Później pracował jako pilot doświadczalny, testując w latach 1928–1929 seryjne myśliwce I-3, a w 1930 roku myśliwiec I-6, a także różne modele samolotów Tupolewa i Iljuszyna oraz nowe bombowce. W połowie lat 30. przeszedł na emeryturę i osiedlił się w Moskwie.
14 grudnia 1937 roku, podczas wielkiego terroru, został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa oraz przygotowywania aktu terrorystycznego. 7 lutego 1938 roku Wojskowe Kolegium Sądu Najwyższego ZSRR skazało go na śmierć, a następnego dnia został rozstrzelany. 17 stycznia 1963 roku pośmiertnie go zrehabilitowano. W jego honorze nazwano szkołę oraz ulicę w Nytwie.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Krzysztof Hoff: Skrzydła Niepodległej. O wielkopolskim lotnictwie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych, 2005. ISBN 83-921347-0-2.
Krzysztof Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
http://airaces.narod.ru/ww1/shirink.htm (ros.) [dostęp 2019-12-27]
Martyrolog rozstrzelanych w Moskwie i w obwodzie moskiewskim (ros.) [dostęp 2019-12-27]
http://www.airwar.ru/history/aces/ace1ww/pilot/shirin.html (ros.) [dostęp 2019-12-27]
