Aleksandrów – historia gminy
Aleksandrów to niegdyś wiejska gmina, która istniała w latach 1867–1954 w powiecie biłgorajskim, w różnych jednostkach administracyjnych Lubelszczyzny. Początkowo siedzibą władz gminy był Aleksandrów, a przez długi czas funkcję tę pełnił Józefów.
Gmina Aleksandrów powstała w wyniku carskiej reformy administracyjnej w 1867 roku, jako jedna z 14 gmin w powiecie biłgorajskim guberni lubelskiej Królestwa Polskiego. W dniu 13 stycznia 1870 roku (1 stycznia według kalendarza juliańskiego) do gminy Aleksandrów dołączono Józefów, który stracił prawa miejskie jako część represji po Powstaniu Styczniowym. Po podziale powiatu biłgorajskiego w 1912 roku, związanym z utworzeniem guberni chełmskiej, gmina Aleksandrów została włączona do powiatu janowskiego. Po zajęciu Lubelszczyzny przez Austro-Węgry w 1915 roku, okupacyjne władze austriackie przywróciły wcześniejszy podział administracyjny. Gmina charakteryzowała się nietypowym, mocno rozczłonkowanym kształtem, posiadając trzy eksklawy w powiecie zamojskim – dwie w gminie Krasnobród oraz jedną w gminie Zwierzyniec. Warto dodać, że gmina nie obejmowała lasów wsi Aleksandrów, które znajdowały się w gminie Tereszpol w powiecie zamojskim.
W 1918 roku gmina weszła w skład powiatu biłgorajskiego w województwie lubelskim II Rzeczypospolitej. Na dzień 30 września 1921 roku gmina Aleksandrów obejmowała miejscowości: Aleksandrów, Brzeziny, Florianka, Górecko Kościelne, Górecko Stare, Józefów, Józefów Poduchowny, Józefów-Posiołek, Majdan Kasztelański, Pardysówka oraz Tarnowola, a jej populacja wynosiła 6.607 mieszkańców. W dniu 1 kwietnia 1923 roku do gminy Aleksandrów dołączono wsie Długi Kąt, Hamernia, Izbica, Siedliska oraz Stanisławów z gminy Majdan Sopocki, której pozostała część została włączona do powiatu tomaszowskiego. Z kolei 1 kwietnia 1927 roku do gminy Aleksandrów włączono wieś Margole z gminy Sól.
W okresie okupacji gmina znajdowała się w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa. Po wyzwoleniu, na podstawie statutu z dnia 1 stycznia 1944 roku, powołano Radę Narodową w Aleksandrowie.
Na dzień 1 lipca 1952 roku gmina Aleksandrów składała się z 13 gromad: Aleksandrów cz. I, Aleksandrów cz. II, Aleksandrów cz. III, Aleksandrów cz. IV, Brzeziny, Długi Kąt, Górecko Stare, Hamernia, Józefów, Majdan Kasztelański, Pardysówka, Stanisławów oraz Tarnowola.
Gmina Aleksandrów została zniesiona 29 września 1954 roku w wyniku reformy, która wprowadziła gromady w miejsce gmin. Z jej obszaru powstały gromady: Aleksandrów, Górecko Stare, Józefów oraz Stanisławów. W ramach tej samej reformy do powiatu biłgorajskiego przyłączono gromady Majdan Nepryski, Borowina-Morgi oraz Górniki, jak również obszary leśne wsi Aleksandrów z powiatu zamojskiego. W dniu 1 lipca 1960 roku zniesiono gromady Borowina-Morgi, Górecko Stare, Górniki, Majdan Nepryski oraz Stanisławów, a ich obszary włączono do gromady Józefów. Z kolei 31 grudnia 1961 roku do gromady Józefów włączono wieś Szopowe i stację kolejową Krasnobród (obecnie Józefów Roztoczański) z gromady Bondyrz w powiecie zamojskim.
Po reaktywowaniu gmin 1 stycznia 1973 roku gmina Aleksandrów nie została przywrócona, a cały jej dawny obszar włączono do nowo utworzonej gminy Józefów. Dopiero 1 stycznia 1992 roku z zachodniej części gminy Józefów utworzono nową gminę Aleksandrów z siedzibą w Aleksandrowie.
Przypisy
