Aleksandria
Aleksandria (ukr. Олександрія) to wieś w Ukrainie, zlokalizowana w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego, nad rzeką Horyn. Liczy ona 2397 mieszkańców.
W miejscowości znajduje się przystanek kolejowy Aleksandria Rówieńska, usytuowany na trasie Równe – Baranowicze – Wilno.
Historia
W 1847 roku mieszkało w Aleksandrii 728 Żydów, w 1897 roku ich liczba wzrosła do 2154, a w 1921 roku wynosiła 1293. W 1939 roku w miejscowości było 1700 Żydów. Posiadali swoją synagogę, która została zniszczona podczas II wojny światowej. Od 1917 roku funkcjonowała tu szkoła hebrajska z sieci Tarbut, założona przez Samuela Rosenhaka. Do 1942 roku Żydzi stanowili 2/3 populacji wsi, a pozostali mieszkańcy to głównie Ukraińcy, Polacy i Czesi.
W dniach 1-4 lipca 1941 roku miały miejsce pogromy przeprowadzone przez lokalnych nacjonalistów ukraińskich. W wyniku tych wydarzeń zamordowano kilku Żydów, spalono synagogę oraz zrabowano żydowskie domy.
Podczas niemieckiej okupacji w Aleksandrii utworzono getto, do którego trafiło 1080 Żydów. W dniach 23-24 września 1942 roku, SD z Równego we współpracy z ukraińską policją oraz niemiecką żandarmerią, rozstrzelało blisko 1000 osadzonych w pobliskim lesie Światy.
Polska rodzina Żarczyńskich mieszkała w Aleksandrii i ukrywała Żydów. W 2014 roku Instytut Jad Waszem pośmiertnie uhonorował małżeństwo Jana i Anieli Żarczyńskich tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2020 roku tytuł ten otrzymała Wiktoria Bruss za pomoc Irenie Sachar.
W sierpniu 1943 roku Polacy z Aleksandrii, obawiając się ataków OUN-UPA, ewakuowali się wozami do Równego. Po drodze natrafili na zasadzkę we wsi Barmaki, gdzie z rąk upowców zginęło około 50 osób, a ich ciała zostały przetransportowane przez ocalałych do Równego, gdzie Niemcy wystawili je na widok publiczny.
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Aleksandrya 1.), mko, pow. rówieński, nad Horyniem, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 29.
Aleksandrya 3.), mko nad Horyniem, pow. rówieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 20.
Żydowska księga pamięci Aleksandrii, wolny dostęp przez Bibliotekę Publiczną Nowego Jorku (New York Public Library) (heb.)
Aleksandria na stronie Rady Najwyższej Ukrainy.
