Aleksandria (biał. Александрыя, ros. Александрия) to wieś, określana także jako agromiasteczko, usytuowana na Białorusi, w rejonie szkłowskim obwodu mohylewskiego, pełniąca rolę centrum sielsowietu aleksandryjskiego. W przeszłości była miasteczkiem w powiecie orszańskim w województwie witebskim.
W miejscowości znajduje się przystanek kolejowy Aleksandria, zlokalizowany na trasie Orsza – Mohylew.
Położenie
Aleksandria znajduje się na prawym brzegu Dniepru, około 12 km na północ od Szkłowa, naprzeciwko oddalonej o 1 km miejscowości Kopyś, w której znajduje się najbliższa stacja kolejowa.
Nazwa
Nazwa „Aleksandria” pochodzi od imienia Aleksandra Chodkiewicza, który jest założycielem tej miejscowości.
Historia
Pierwsza wzmianka o Aleksandrii datuje się na XVII wiek. Miejscowość ta była wówczas własnością rodziny Chodkiewiczów i stanowiła część tzw. hrabstwa szkłowskiego w obrębie powiatu orszańskiego w województwie witebskim.
W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej (1772) Aleksandria weszła w skład Imperium Rosyjskiego, w ujeździe kopyskim guberni mohylewskiej. W 1775 roku miasteczko należało do hrabiego Siemiena Zoricza. W latach 1783-1784 znajdowało się tu 53 domy, dwie cerkwie, dwór, poczta, młyn wodny oraz prom na Dnieprze. Natomiast w 1886 roku istniały tu 54 domy, 2 cerkwie prawosławne, dwie szkoły przycerkiewne, żydowski dom modlitwy oraz dwa młyny wodne i kuźnie.
Zgodnie z Słownikiem geograficznym Królestwa Polskiego, na koniec XIX wieku Aleksandria była miasteczkiem w gminie Starosiele w ujeździe orszańskim guberni mohylewskiej. Liczyła 46 drewnianych domów oraz 330 mieszkańców (302 prawosławnych i 28 Żydów). Oprócz wcześniej wymienionych świątyń, znajdował się tu także zapasowy spichlerz gminy.
Rozwój miejscowości nastąpił po otwarciu linii kolejowej Witebsk – Orsza – Żłobin w 1902 roku, która przebiegała w pobliżu Aleksandrii. W 1909 roku było tu już 99 domów.
W czasie I wojny światowej Aleksandria była okupowana przez wojska niemieckie od lutego do listopada 1918 roku.
1 stycznia 1919 roku, na I Zjeździe Komunistycznej Partii Białorusi, ogłoszono powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, do której miała należeć także Aleksandria. Jednak 16 stycznia, decyzją Moskwy, miejscowość ta, wraz z innymi etnicznie białoruskimi terenami, znalazła się w granicach Rosyjskiej FSRR. W marcu 1924 roku Aleksandria powróciła do BSRR, stając się centrum sielsowietu.
Na 1 stycznia 1925 roku mieszkało tu 990 osób, w 175 domach, istniała szkoła podstawowa, dom kultury oraz czytelnia, aczkolwiek status osady został obniżony do rangi wioski. W 1939 roku było 147 domów i 1371 mieszkańców.
Podczas II wojny światowej, od lipca 1941 do czerwca 1944 roku, wieś była pod niemiecką okupacją.
W 1944 roku w Aleksandrii znajdowały się 131 domy i 860 mieszkańców, a w 1990 roku liczby te wyniosły odpowiednio 178 i 357.
W 2007 roku Aleksandria oficjalnie uzyskała status agromiasteczka. W miejscowości funkcjonuje szkoła średnia, przedszkole, biblioteka oraz dom kultury. Co roku organizowany jest festyn pod nazwą Noc Kupały, który gromadzi mieszkańców i przyjaciół (Александрыя збірае сяброў).
Niedaleko agromiasteczka znajduje się również wieś (przysiółek) Aleksandria 2.
W Aleksandrii dzieciństwo i wczesną młodość spędził Alaksandr Łukaszenka, który uczęszczał do lokalnej szkoły. Jego dom znajdował się w Aleksandrii 2.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Aleksandrya (8), powiat orszański, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 20.
Zdjęcia wsi: „Odkryjmy Białoruś! Album rodzinny Łukaszenków”; Foto-planeta; Szkoła, w której uczył się pierwszy prezydent Białorusi; Panoramio; Typowa chata wioski Aleksandria 2.
Aleksandria na Wikimapii
