Aleksandra Lüde

Aleksandra Laura Barbara Lüde z Kobylińskich, po mężu Żmurkowa (ur. 1 listopada 1853 we Lwowie, zm. 19 marca 1920 tamże) była polską aktorką.

Życiorys

Po śmierci swojego pierwszego męża, majora wojsk austriackich, rozpoczęła swoją karierę w operetkach. Debiutowała na scenie lwowskiej 17 lutego 1877, wcielając się w rolę Pięknej Heleny w sztuce Jacques’a Offenbacha, a następnie 22 maja tego samego roku zadebiutowała w teatrze krakowskim jako Panna Lange w Córce pani Angot autorstwa Stanisława Woyny-Gwiaździńskiego. Od października 1877 była częścią zespołu teatrów krakowskich. Jej pierwszą rolą niepisaną była Julia w Pozytywnych Józefa Narzymskiego. 4 lipca 1880 zadebiutowała w Warszawskich Teatrach Rządowych, grając Panią de Chatenay w Pomyłce Alberta Monniera i Eugène’a Labiche’a. Ostatni raz wystąpiła w Krakowie 24 lipca 1881, odgrywając rolę Gabrieli w Rozbitkach Józefa Blizińskiego. Od 7 października 1881 na stałe występowała w WTR, a po ich przekształceniu w Teatry Miejskie. W tym czasie odwiedzała również zagraniczne teatry, w tym w Sankt Petersburgu (1892), Paryżu, Berlinie i Wiedniu (1894). 22 maja 1908 obchodziła jubileusz trzydziestolecia swojej kariery scenicznej, występując jako Lady Erlynne w Wachlarzu lady Windermere Oskara Wilde’a. Przez większość kariery grała role konwersacyjne i klasyczne, a pod koniec kariery również role charakterystyczne.

Jej drugim mężem był malarz Franciszek Żmurko. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera E-2-29/30).

Role

Tytania w Śnie nocy letniej Williama Szekspira
Rozalinda w Jak wam się podoba Williama Szekspira
Gwinona w Lilli Wenedzie Juliusza Słowackiego
Podstolina w Panu Benecie Aleksandra Fredry
Mańka w Panu Damazym Józefa Blizińskiego
Bona w Królewskim jedynaku Lucjana Rydla
Lady Milford w Intrydze i miłości Friedricha Schillera
Małgorzata Gautier w Damie kameliowej Aleksandra Dumasa (syna)
Baronowa d’Ange w Półświatku Aleksandra Dumasa (syna)
Księżna de Bouillon w Adriannie Lecouvreur Ernesta Legouvé’a i Eugène’a Scribe’a
Spinoza w Urielu Akoście Karla Gutzkowa
Baronowa Edingen w Łodzi kwiatowej Hermanna Sudermanna
Królowa Anna w Szklance wody Eugène’a Scribe’a