Aleksandra Kornhauser Frazer (25 września 1926 w Škofjej Loce – 17 maja 2020) była słoweńską chemiczką. Spędziła swoją karierę jako profesor chemii na Wydziale Nauk Przyrodniczych i Inżynierii oraz pełniła funkcję dyrektora w Międzynarodowym Centrum Studiów Chemicznych Uniwersytetu w Lublanie.
Wczesne życie
Urodziła się jako Aleksandra Caleari w zamożnej rodzinie, mającej pięcioro dzieci – jej ojciec prowadził działalność gospodarczą, która później przekształciła się w firmę z branży drewnianej, Jelovica, w Škofjej Loce. W wyniku Wielkiego Kryzysu w latach 30. rodzina straciła swój majątek i żyła w względnym ubóstwie. W 1942 roku, podczas II wojny światowej, w wieku piętnastu lat, dołączyła do młodzieżowej organizacji wspierającej Partyzantów z Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii. Jej ojciec został uwięziony w obozie koncentracyjnym w Begunje, a rodzina była zmuszona do pracy, jednak wszyscy przetrwali wojnę. Po krótkim okresie nauki w Kamniku i Domžale, w 1948 roku rozpoczęła studia chemiczne na uniwersytecie.
Kariera
W latach 1954–1980 Frazer prowadziła intensywne badania nad alkaloidami oraz antybiotykami dla firm farmaceutycznych. Po roku 1980 łączyła prace badawcze z wykładami i była zatrudniona jako badaczka w organizacjach międzynarodowych, takich jak UE, UNDP, UNESCO oraz Międzynarodowa Organizacja Pracy, a także w Agencji Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych. W późniejszym okresie szczególnie angażowała się w promowanie czystych technologii, a w 1999 roku została pierwszą kobietą-naukowcem, która otrzymała w Tokio nagrodę Hondy za wkład w rozwój wiedzy w tej dziedzinie.
W latach 60. i 70. była także aktywna politycznie, pełniąc funkcję wiceprzewodniczącej Rady Wykonawczej Słowenii (w czasach rządów Stane Kavčiča), gdzie odpowiadała za zdrowie, kulturę, naukę i edukację. Po trzech latach powróciła do środowiska akademickiego.
Oprócz pracy w Słowenii, wykładała na uniwersytetach w Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i USA, a w swoim kraju prowadziła ponad 60 międzynarodowych seminariów i warsztatów. Frazer była członkinią Rady Narodów Zjednoczonych, Światowej Akademii Sztuki i Nauki oraz Academia Europaea w Londynie (od 1988 roku). Otrzymała wiele nagród, w tym medal Laurenta Lavoisiera w Académie de Pharmacie oraz Robert Brasted Memorial Award od Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego.
Była aktywna zawodowo aż do 90. roku życia, kiedy zakończyła swoją kadencję jako dziekan Międzynarodowej Szkoły Podyplomowej im. Jožefa Stefana. W 1997 roku została uhonorowana Nagrodą Zois za całokształt twórczości, najwyższym wyróżnieniem naukowym w Słowenii, oraz uzyskała tytuł honorowej obywatelki Lublany.
Życie osobiste
Frazer była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był Pavle Kornhauser, lekarz ze Słowenii, natomiast drugim – Malcolm Frazer, brytyjski chemik, profesor edukacji chemicznej na University of East Anglia, a później dyrektor naczelny Council for National Academic Awards. Po obu małżeństwach zachowała nazwiska obu mężów.
Zmarła w maju 2020 roku w wieku 93 lat.
Przypisy
