Aleksandra Duńska, znana również jako Alexandra Caroline Marie Charlotte Louise Julia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg oraz Alix, urodziła się 1 grudnia 1844 roku w Kopenhadze, a zmarła 20 listopada 1925 roku w Sandringham House. Była księżniczką Danii, a następnie królową Wielkiej Brytanii, żoną Edwarda VII.
Życiorys
Była córką króla Danii Chrystiana IX oraz Luizy z Hesji-Kassel. Jej bracia, Fryderyk VIII i Jerzy I, zostali królami Danii i Grecji, a siostra Dagmara, przyjęła imię Maria Fiodorowna jako caryca Rosji, żona cara Aleksandra III. Aleksandra była uważana za najpiękniejszą z trzech córek króla Danii. Podobnie jak jej matka, zmagała się z otosklerozą – schorzeniem, które prowadzi do narastającego z wiekiem niedosłyszenia.
Mimo królewskiego pochodzenia, Aleksandra prowadziła dość zwyczajne życie, nie otaczała się nadmiernym luksusem. W ich domu często gościł Hans Christian Andersen, który czytał dzieciom bajki przed snem. Przyszła królowa Anglii dzieliła pokój ze swoją siostrą, Marią, a jej edukację prowadził angielski kapelan; przez całe życie zachowała głęboką pobożność.
Gdy królowa Wiktoria oraz książę Albert zaczęli poszukiwania żony dla swojego najstarszego syna, Aleksandra nie znajdowała się na czołowej pozycji ich listy kandydatów. W poszukiwaniach wsparcia udzielała im cesarzowa Niemiec. W obliczu wojny duńskiej z Prusami, a także bliskich więzów brytyjskiej rodziny królewskiej z niemieckimi dynastiami, Aleksandra ostatecznie została uznana za jedyną odpowiednią kandydatkę.
24 września 1861 roku, w Spirze, Wiktoria zapoznała swojego brata Edwarda z księżniczką Aleksandrą, jednak dopiero 9 września 1862 roku, po romansie Edwarda z Nellie Clifden i śmierci jego ojca, doszło do zaręczyn na Zamku Królewskim w Laeken, będącym rezydencją jego wuja, Leopolda I, króla Belgów.
Kilka miesięcy później, Aleksandra podróżowała z Danii do Wielkiej Brytanii na królewskim jachcie HMY „Victoria and Albert II”, aby poślubić księcia Walii. Do Anglii przybyła 7 marca 1863 roku, lądując w Gravesend w Kent.
10 marca 1863 roku poślubiła najstarszego syna królowej Wiktorii, księcia Walii Edwarda. Początkowo wybór Edwarda napotkał opór królowej Wiktorii, która miała sympatie niemieckie, jednak ostatecznie księżniczka Aleksandra została zaakceptowana.
Wybór miejsca ceremonii, kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze, spotkał się z krytyką, gdyż pomieszczenie było niewielkie, a jego położenie daleko od Londynu nie sprzyjało licznym gościom pragnącym uczestniczyć w uroczystości. Królowa Wiktoria, wciąż nie mogąc pogodzić się ze stratą męża, pragnęła, aby ślub miał smutny charakter. Dwór, w żałobie po zmarłym księciu, zobowiązany był do noszenia strojów w odcieniach szaro-różowych lub fiołkoworóżowych.
Aleksandra żywiła szczególną nienawiść do Prus, co było skutkiem wojny duńskiej z 1864 roku, kiedy to Prusy zaanektowały Holsztyn i Szlezwik. Uważała tę wojnę za bezprawny atak na małą i biedną Danię. W późniejszych latach wpoili swojemu mężowi nienawiść do Prusaków, a podczas oficjalnych wizyt z siostrą, carową Marią, starały się podkreślać bliskie związki między Anglią a Rosją, nosząc podobne stroje. Ku niezadowoleniu królowej Wiktorii, książę Edward wspierał Duńczyków w ich konflikcie z Prusami.
Aleksandra nosiła tytuł księżnej Walii przez 38 lat, co jest najdłuższym okresem w historii. Jej małżeństwo nie było najszczęśliwsze; książę rzadko poświęcał czas żonie i dzieciom, miał wiele kochanek (w tym znaną z urody Jennie Jerome, matkę Winstona Churchilla). Z tego związku urodziło się sześcioro dzieci:
- Albert Victor (1864-1892)
- George Frederick Ernest Albert (1865-1936), przyszły król Jerzy V
- Louise (1867-1931)
- Victoria (1868-1935)
- Maud (1869-1938), przyszła żona króla Norwegii Haakona VII
- John (zmarł zaraz po urodzeniu 6 kwietnia 1871)
W pierwszych latach życia była znana z zamiłowania do aktywności fizycznej, w tym tańca i łyżwiarstwa. Spędzała dużo czasu z dziećmi, a po śmierci najstarszego syna Alberta w 1892 roku przeżyła ogromny kryzys psychiczny. W kolejnych latach bóle szyi, spowodowane urazem z dzieciństwa, ograniczyły jej aktywność fizyczną. Publicznie Aleksandra emanowała godnością i urodą, a w życiu prywatnym była wesoła i ciepła. Ku niezadowoleniu królowej Wiktorii, księżna miała pasję do polowań i była doskonałą amazonką. Jej wrogość do Niemców rodziła napięcia między nią a teściową. Wszystkie dzieci Aleksandry urodziły się przedwcześnie. Aby uniknąć obecności teściowej przy porodach, celowo wprowadzała ją w błąd co do daty narodzin. Podczas narodzin trzeciego dziecka w 1867 roku Aleksandra była narażona na śmiertelne niebezpieczeństwo, a poród pozostawił ją w trwałej słabości.
Po zgonie królowej Wiktorii (22 stycznia 1901), Edward objął tron Anglii, a także tytuł cesarza Indii. 9 sierpnia 1902 roku para królewska została koronowana w opactwie Westminster. Po śmierci męża w 1910 roku, Aleksandra szczerze go opłakiwała, mimo jego zdrady, a przed jego odejściem sprowadziła nawet jego kochankę.
Jako królowa-małżonka, a później królowa-matka (po śmierci Edwarda w maju 1910), stała się jedną z najbardziej cenionych postaci w brytyjskiej rodzinie królewskiej. Aktywnie angażowała się w działalność charytatywną. W czasie wojny burskiej założyła Korpus Pielęgniarski Królowej Aleksandry, którym później kierowały członkinie rodziny królewskiej. Była m.in. damą Orderu Podwiązki.
Nie brała udziału w koronacji swojego syna w 1911 roku, ponieważ nie było to zgodne z tradycją. Kontynuowała jednak działalność publiczną, uczestnicząc w akcjach charytatywnych. Aleksandra zachowała młody wygląd przez wiele lat, jednak w czasie wojny znacznie się postarzała. Zaczęła nosić welony i mocny makijaż, co spotkało się z krytyką. Pod koniec swojego życia borykała się z problemami ze wzrokiem, mową i pamięcią.
Zmarła na zawał serca w swojej prywatnej, wiejskiej rezydencji królewskiej w Sandringham House, którą wcześniej znacznie przebudowała.
Genealogia
