Aleksandra Dionisjewna Daniłowa, znana jako Alexandra Danilova (ros. Александра Дионисьевна Данилова; urodzona 20 listopada 1903 w Peterhofie, zmarła 13 lipca 1997 w Nowym Jorku), była amerykańską tancerką o rosyjskich korzeniach, solistką baletową, primabaleriną, choreografem oraz pedagogiem. Uznawana jest za jedną z najważniejszych tancerek baletu XX wieku.
Biografia
Aleksandra Daniłowa przyszła na świat 20 listopada 1903 roku w Peterhofie. W wieku trzech lat straciła rodziców, a jej opiekę przejęli krewni. W 1911 roku rozpoczęła naukę w Cesarskiej Szkole Baletowej w Petersburgu. W 1920 roku dołączyła do Teatru Maryjskiego, gdzie szybko zaczęła odnosić sukcesy.
W 1924 roku, wraz z George’em Balanchinem, Tamarą Żewierżejewą oraz Kolą Jefimowem, złożyła wnioski o paszporty, aby wziąć udział w dwumiesięcznym tournée po Niemczech. Na końcu czerwca 1924 roku wsiedli na statek w Leningradzie, a następnie dotarli do Szczecina i Berlina. Tamara, która przyjęła nazwisko Geva, ścięła i sprzedała swoje blond włosy, aby zapewnić im środki do życia. Występowali w letnich teatrzykach, ogródkach piwnych oraz na prywatnych przyjęciach. Daniłowa chciała wrócić, ponieważ w Teatrze Maryjskim obiecano jej rolę Kitri w Don Kichocie. Mimo to, cała grupa udała się do Londynu, gdzie również ponieśli niepowodzenie. Otrzymali co prawda angaż w Empire Theatre, ale trudności z językiem angielskim oraz dostosowaniem się do wymogów stawiały ich w trudnej sytuacji. Marzyli o dotarciu do Monte Carlo, gdzie znajdowały się Ballets Russes Siergieja Diagilewa, jednak ich fundusze wystarczyły jedynie na bilety do Paryża oraz wynajęcie taniego hotelu. Tam nastąpił kluczowy moment w ich karierze. Diagilew zaprosił ich do Baletów Rosyjskich, z którymi Daniłowa występowała w latach 1924–1929. Zmieniła nazwisko na Alexandra Danilova i stała się jedną z głównych solistek, zdobywając kluczowe role, m.in. w Apollon Musagète, La Pastorale oraz The Triumph of Neptune.
W latach 1925 oraz 1929-1930 występowała w Opéra de Monte-Carlo. W latach 1933–1938 była baleriną w Basil’s Ballets Russes, a następnie od 1938 do 1952 roku pełniła rolę primabaleriny w Ballet Russe de Monte-Carlo, którego dyrektorem był Wassily de Basil. W 1933 roku odbyli pierwsze tournée po Stanach Zjednoczonych. 12 października 1938 roku po raz pierwszy zaprezentowali w Ameryce balet Gaîté Parisienne w Metropolitan Opera House. Jej dynamiczna i wyrafinowana rola sprzedawczyni rękawiczek zyskała ogromną sympatię amerykańskiej publiczności, a owacje na stojąco towarzyszyły całej trasie Ballet Russe de Monte-Carlo. W 1946 roku uzyskała amerykańskie obywatelstwo.
W tym okresie była także zapraszana na występy gościnne, m.in. w 1949 roku przez Sadler’s Wells Ballet oraz w 1951 roku przez London Festival Ballet. W latach 1954–1956 odbyła tournée z własną grupą Great Moments of Ballet po Japonii, Filipinach oraz Południowej Afryce. W 1957 roku wystąpiła gościnnie z Ballet Russe de Monte Carlo w Nowym Jorku. Jej repertuar był niezwykle różnorodny, a wśród jej wybitnych ról znalazły się m.in. w Le Beau Danube Leonida Massine’a (1933), Jardin Public (1935), Capriccio Espagnol (1939), Danses Concertantes Balanchina (1944), Night Shadow (1946) oraz La sonnambula (1946). W 1958 roku wystąpiła na Broadwayu w Alvin Theatre w musicalu Oh Captain!. W 1977 roku zagrała w filmie Punkt zwrotny w reżyserii Herberta Rossa.
Po zakończeniu kariery na scenie zajmowała się przygotowaniem choreografii dla kilku zespołów baletowych, w tym dla Coppélia dla New York City Ballet w 1974 roku. Pracowała również jako choreograf z Metropolitan Opera. W latach 1964–1989 pełniła funkcję pedagoga w School of American Ballet, szkole założonej przez Balanchina. W 1986 roku otrzymała Handel Medallion, nagrodę przyznawaną przez władze Nowego Jorku, a w 1989 roku nagrodę Kennedy Center Honors. W 1986 roku opublikowała swoją autobiografię zatytułowaną Choura.
Życie prywatne
W czasie występów w Baletach Rosyjskich Daniłowa była w nieformalnym związku z Balanchinem, po tym jak jego małżeństwo z Tamarą Gevą zakończyło się. W 1931 roku poślubiła inżyniera Giuseppe Massera, który zmarł w 1935 roku. W 1941 roku wzięła ślub z tancerzem Kasimirem Kokichem, jednak rozwiedli się w 1948 roku. Nie miała dzieci.
Przypisy
