Aleksandr Aleksandrowicz Wołkow
Aleksandr Aleksandrowicz Wołkow, znany również jako Александр Александрович Волков, urodził się 27 maja 1948 roku w Gorłówce, w obwodzie donieckim byłego ZSRR (dziś Ukraina). Był radzieckim wojskowym, pułkownikiem lotnictwa oraz kosmonautą, posiadającym tytuł Lotnika Kosmonauty ZSRR.
Jest ojcem kosmonauty Siergieja Wołkowa.
Wykształcenie i służba wojskowa
W 1966 roku ukończył szkołę średnią w Gorłówce.
W 1976 roku obronił dyplom Wyższej Wojskowej Szkoły Lotniczej w Charkowie, a następnie pracował jako pilot instruktor w pułku szkolnym tej uczelni.
W czerwcu 1991 roku ukończył z wyróżnieniem studia zaoczne na Wojskowej Akademii Politycznej im. W.I. Lenina, zdobywając uprawnienia wykładowcy historii.
20 sierpnia 1998 roku, w stopniu pułkownika, został przeniesiony do rezerwy z uwagi na osiągnięty wiek.
Kariera kosmonauty i służba w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów
23 sierpnia 1976 roku został przyjęty do szóstej grupy kosmonautów.
W latach 1976-1977 został skierowany do Achtubinska (obwód astrachański) w celu przygotowania do programu Buran, jako jeden z kosmonautów szkolących się do misji.
W latach 1977-1978 przeszedł podstawowe szkolenie dla kosmonautów.
W latach 1979-1981 w Achtubinsku odbył uzupełniające przeszkolenie, opanowując latanie na ponad 20 typach różnych samolotów, z czego wylatał ponad 1500 godzin.
W latach 1982-1984 pracował nad przygotowaniami do lotu w kosmos w ramach programu Buran.
1 września 1984 roku, razem z Władimirem Wasiutinem i Wiktorem Sawinychem, rozpoczął szkolenie do długotrwałego lotu na stacji kosmicznej Salut 7, pełniąc rolę kosmonauty-badacza. Po awarii stacji, Wiktor Sawinych został przeniesiony do załogi ratunkowej, a jego miejsce zajął Gieorgij Grieczko, co opóźniło start o prawie 6 miesięcy.
Od 17 września do 21 listopada 1985 roku wziął udział w locie kosmicznym na pokładzie statku Sojuz T-14 oraz stacji Salut 7.
W 1986 roku został dowódcą grupy kosmonautów szkolonych do lotów w statkach wielokrotnego użytku.
W marcu 1986 roku rozpoczął przygotowania do lotu w kosmos jako dowódca rezerwowej załogi drugiej stałej ekspedycji (ЭО-2) na stacji kosmicznej Mir, trenując wraz z Siergiejem Jemieljanowem.
Od marca do grudnia 1987 roku był dowódcą załogi dublerów trzeciej stałej ekspedycji (ЭО-3) na Mirze, z Siergiejem Jemieljanowem oraz Aleksandrem Szczukinem w załodze. 21 grudnia 1987 roku, podczas startu Sojuza TM-4, był dublerem dowódcy załogi podstawowej.
W styczniu 1988 roku rozpoczął 11-miesięczne szkolenie do lotu na stacji Mir, zostając dowódcą czwartej stałej ekspedycji (ЭО-4), w której skład weszli również Aleksandr Kaleri i francuski astronauta Jean-Loup Chrétien. W marcu Aleksandra Kaleri zastąpił Siergiej Krikalow.
26 listopada 1988 roku wystartował w kosmos na pokładzie statku Sojuz TM-7, a lot trwał do 27 kwietnia 1989 roku.
13 sierpnia 1990 roku rozpoczął kolejne przygotowania do lotu, teraz jako członek załogi rezerwowej ósmej stałej ekspedycji na stacji Mir, gdzie inżynierem pokładowym został Aleksandr Kaleri.
18 maja 1991 roku, podczas startu Sojuza TM-12, pełnił rolę dowódcy rezerwowej radziecko-angielskiej załogi, w której skład weszli również Aleksandr Kaleri oraz brytyjski kosmonauta-badacz Timothy Mace. W czerwcu mianowano go dowódcą dziesiątej stałej ekspedycji na Mir (ЭО-10), która realizowała krótkotrwały lot w ramach radziecko-austriackiego programu Austromir. Początkowo miał lecieć z Aleksandrem Kaleri, ale w programie uczestniczył również Toktar Äubäkyrow. 2 października 1991 roku wystartował w kosmos na pokładzie Sojuza TM-13 i pozostał na stacji Mir do 25 marca 1992 roku, przebywając tam z Siergiejem Krikalowem z dziewiątej stałej ekspedycji.
11 stycznia 1991 roku został dowódcą oddziału kosmonautów.
W latach 1992–1994 został przydzielony do grupy kosmonautów przygotowujących się do ewentualnych misji ratunkowych, gdzie mógł pełnić rolę dowódcy w razie potrzeby.
21 sierpnia 1998 roku opuścił oddział kosmonautów, kończąc swoją czynną służbę wojskową.
Po opuszczeniu oddziału kosmonautów
W 1999 roku został przedstawicielem Komitetu Centralnego Niezależnego Związku Zawodowego Federacji Rosyjskiej, zrzeszającego byłych wojskowych.
W 2000 roku objął stanowisko prezesa kanału telewizyjnego Muz-TV (Муз-ТВ).
Loty załogowe
Sojuz T-14
Swój pierwszy lot kosmiczny rozpoczął 17 września 1985 roku jako kosmonauta-badacz na pokładzie statku Sojuz T-14, dowodzonego przez Władimira Wasiutina, z inżynierem pokładowym Gieorgijem Grieczko. Misja miała trwać 6 miesięcy, a głównym celem było rozładowanie statku transportowego Kosmos 1686. Niestety, w październiku dowódca misji poważnie zachorował, co uniemożliwiło kontynuację lotu. Wyprawę przerwano, a kosmonauci powrócili na Ziemię 21 listopada 1985 roku.
Sojuz TM-7
Drugi lot Wołkowa rozpoczął się 26 listopada 1988 roku na pokładzie statku Sojuz TM-7, w którym znajdowali się także inżynier pokładowy Siergiej Krikalow oraz francuski astronauta Jean-Loup Chrétien, realizujący program badawczy Aragatz. Po dwóch dniach Sojuz TM-7 połączył się ze stacją Mir. 9 grudnia 1988 roku Aleksandr Wołkow oraz Jean-Loup Chrétien wyszli na zewnątrz stacji, gdzie zamontowali urządzenia badawcze do eksperymentów związanych z planowanym europejskim promem kosmicznym Hermes. Jean-Loup Chrétien stał się pierwszym astronautą z kraju innego niż USA czy ZSRR, który odbył spacer kosmiczny. 21 grudnia 1988 roku Chrétien powrócił na Ziemię na pokładzie Sojuza TM-6, a na stacji pozostali Władimir Titow i Musa Manarow. Do 27 kwietnia 1989 roku ekipa realizowała program badawczy oraz przyjęła i rozładowała trzy statki towarowe typu Progress, a następnie stacja została zakonserwowana na kilka miesięcy.
Sojuz TM-13
Trzeci i ostatni lot Wołkowa rozpoczął się 2 października 1991 roku na pokładzie statku Sojuz TM-13, gdzie zamiast inżyniera pokładowego byli dwaj kosmonauci-badacze z Austrii i Kazachstanu: Franz Viehböck oraz Toktar Äubäkyrow. Po zakończeniu swoich narodowych programów, powrócili na Ziemię 10 października 1991 roku. Na orbicie pozostali Aleksandr Wołkow oraz Siergiej Krikalow, który był w kosmosie od 18 maja 1991 roku. Obaj realizowali badania i eksperymenty przewidziane w ramach dziesiątej stałej ekspedycji na stacji Mir (ЭО-10) do 25 marca 1992 roku, kiedy to nastąpił rozpad Związku Radzieckiego, a kosmonauci wylądowali w niepodległym Kazachstanie.
Wykaz lotów
Nagrody i odznaczenia
Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (1985)
Order Lenina (1985)
Order Rewolucji Październikowej (1989)
Order Przyjaźni Narodów (1992)
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II stopnia (1996)
Medal „Za zasługi w podboju kosmosu” (2011, Rosja)
Komandor Legii Honorowej (1989, Francja)
Order Orła II klasy (1992, Kazachstan)
Zobacz też
- alfabetyczna lista kosmonautów
- grupy i oddziały kosmonautów
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)
- Encyclopedia Astronautica (ang.)
- Biografia na stronie Gieroi strany (ros.)
- Biografia na stronie astronaut.ru (ros.)
