Aleksandr Dmitrijewicz Winogradow
Aleksandr Dmitrijewicz Winogradow, ros. Александр Дмитриевич Виноградов (urodzony 10 kwietnia?/23 kwietnia 1905 w Samarze, zmarł 28 sierpnia 1964 w sanatorium Archangielskoje w obwodzie moskiewskim) był radzieckim dowódcą wojskowym, Rosjaninem, kontradmirałem Marynarki Wojennej ZSRR oraz Marynarki Wojennej PRL.
Życiorys
Winogradow rozpoczął służbę w marynarce w 1920 roku, a od 1930 roku był członkiem partii komunistycznej.
Od maja 1922 do lutego 1924 roku kształcił się w Politycznej Szkole Marynarki Wojennej (ВМПУ), a następnie do lutego 1928 roku w Szkole Marynarki Wojennej im. M. W. Frunzego w Leningradzie. Ukończył także Szkołę Pilotów Morskich i Pilotów Obserwatorów WWS RKKA im. Stalina w Jejsku od marca 1928 do września 1929 roku. Wziął udział w Kursach Doskonalenia Kadry Dowódczej Marynarki Wojennej w Leningradzie od listopada 1930 do sierpnia 1932, a następnie Kursach Dowódców Niszczycieli SKKS od grudnia 1936 do lipca 1937 roku. Ostatni etap jego edukacji to Akademia Marynarki Wojennej im. K. E. Woroszyłowa, gdzie studiował od kwietnia 1942 do stycznia 1944 roku.
Służył w Sewastopolu, m.in. na niszczycielach „9 Janwaria” (sierpień 1932 – grudzień 1934, jako zastępca dowódcy) oraz „25 Oktiabria” (grudzień 1934 – grudzień 1936, jako dowódca). W Flocie Bałtyckiej od listopada 1937 roku dowodził niszczycielem „Striemitielnyj”, biorąc udział w wojnie radziecko-fińskiej. W okresie od maja do czerwca 1940 roku przetransportował okręt z Leningradu do Polarnego, gdzie w ramach Floty Północnej brał udział w odparciu niemieckiej agresji, mając stopień komandora porucznika.
Po zatopieniu niszczyciela „Striemitielnyj” 20 lipca 1941 roku przez niemieckie lotnictwo w bazie, został mianowany szefem sztabu bazy w Jokandze. Do grudnia 1947 roku pełnił różne funkcje sztabowe w bazach morskich, a następnie w szkolnictwie do lipca 1950 roku oraz w organach inspekcji wojskowej. 27 stycznia 1951 roku awansował na stopień kontradmirała.
10 maja 1952 roku został oddelegowany do polskiej Marynarki Wojennej. Przez rok zajmował stanowisko szefa sztabu – zastępcy dowódcy Marynarki Wojennej do spraw liniowych. Zgodnie z polskimi źródłami, 3 kwietnia 1953 roku objął dowództwo Marynarki Wojennej, pełniąc tę funkcję do 2 marca 1955 roku, kiedy to przekazał obowiązki komandorowi Zdzisławowi Studzińskiemu. Z kolei według rosyjskich źródeł, w maju 1953 roku, z funkcji szefa sztabu przeszedł na stanowisko starszego wojskowego doradcy dowódcy Marynarki Wojennej, pozostając na tym stanowisku do listopada 1954 roku.
Polskie źródła podają, że 6 kwietnia 1955 roku wyjechał do ZSRR, podczas gdy według rosyjskich informacji, od stycznia do lipca 1955 roku był szefem Centralnego Laboratorium Marynarki Wojennej Nr 14. Następnie kierował Instytutem Marynarki Wojennej Nr 16 w Leningradzie do sierpnia 1957 roku oraz Centralnym Instytutem Naukowo-Badawczym Broni Specjalnych i Obrony Marynarki Wojennej do września 1959 roku, gdzie pełnił funkcję pierwszego zastępcy szefa instytutu.
W marcu 1960 roku, z powodu choroby, przeszedł do rezerwy. Był żonaty z Kławdią Iwanowną (ur. 1905), z którą miał dwie córki.
Po śmierci został pochowany na Cmentarzu Serafimowskim.
Odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski 3 klasy (2 lipca 1954)
- Order Lenina (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 1944-2, 1951)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1944)
- Order Uszakowa II klasy (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1958)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego”
- Medal 20 Lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej
- Medal 30 Lat Armii Radzieckiej i Floty
W 1955 roku wyróżniono go bronią osobistą z dedykacją.
Przypisy
Bibliografia
- Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom II, Pruszków 2001.
- Janusz J. Królikowski, Admirałowie Polskiej Marynarki Wojennej 1945-2004, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, ISBN 83-7441-013-2, OCLC 69471820.
- Вячеслав Михайлович Лурье: Адмиралы и генералы Военно-Морского Флота СССР 1946-1960. Moskwa: ООО «Кучково поле», 2007, s. 672 (94-95). ISBN 978-5-9950-0009-9. (ros.)
